ثبت اسم تجاری، همانگونه که مشخصات سجلی اشخاص حقیقی معرف شناسایی آن ها می باشد، معرف تجار و تجارتخانه های آنها نیز هست تا از طریق آن، فعالیت های مربوط را تبیین، تعریف و تبلیغ نمایند و از این رهگذر، آثار مثبت یا منفی مترتب بر فعالیت های تجاری را برای خود، مراجع قانونی و نیز آحاد جامعه ملموس و روشن و مبرهن سازند.

بر این اساس تاجر می تواند برای شناسایی و تعرفه فعالیت یا شرکت خود از اسم شخصی یا اشخاص شریک استفاده نماید و یا اسم دیگری غیر از نام تاجر یا شریک را  برگزیند.
تعیین اسم تجاری برای فعالیت تجاری یا شخص تاجر جز در مواردی که قانون مشخص کرده است جنبه الزام ندارد لیکن با توجه به اینکه اسم تجاری می تواند به شهرت و کارمایه تجاری منجر شود و حق پیشه و کسب برای او تحصیل کند و زمینه انتفاع وی را فراهم آورد علیرغم عدم اصرار و تکلیف قانونی، معمولاَ تجار نسبت به انتخاب و تعیین نام تجاری مبادرت می ورزند.

اسم تجاری در شرکت های تجاری

از آن جا که شخصیت حقیقی شرکاء از شخصیت حقوقی و تجاری آن ها منفک می باشد.بطور معمول اسم تجاری شرکت غیر از اسم حقیقی یا تجاری شرکاء انتخاب می گردد و قانون تجارت نیز در این خصوص صراحت دارد که شرکت تحت اسم مخصوصی تشکیل خواهد شد.اسم مخصوص شرکت های تجاری شامل دو بخش بشرح ذیل است.
1-بخش اول که مبین نوع شرکت می باشد.
2-بخش دوم که مبین اسم شرکت است.

نوع شرکت در خصوص کلیه شرکت ها یکسان است. نظیر شرکت سهامی، شرکت نسبی، شرکت با مسئولیت محدود یا شرکت تضامنی لیکن در خصوص اسم شرکت بسته به اینکه شرکت شخصی(اشخاص) یا سرمایه ای باشد متفاوت است.

در شرکت های شخصی باید نام حداقل یکی از شرکاء در اسم شرکت قید شود که شریک ضامن نامیده خواهد شد. در صورتی که در شرکت سرمایه ای قید نام شریک (که شریک عادی نامیده می شود) ممنوع است در شرکت های شخصی مانند شرکت های تضامنی و نسبی مسئولیت شرکاء نامحدود و به تمام یا بخشی از تعهدات شرکت تسری دارد از این رو باید نام شریکت یا شرکایی که ضامن تعهدات یا بدهی شرکت خواهند بود مشخص باشد ولی در شرکت های سرمایه ای که مسئولیت شرکاء محدود به سرمایه(میزان آورده)آن ها است و بیشتر از آن،هیچ تعهد یا مسئولیتی ندارند،نباید اسم هیچ یک از شرکا قید گردد.چرا که در صورت درج نام یکی از شرکاء در اسم شرکت،شریک موصوف ضامن تلقی گردیده و ناخواسته مسئول تعهدات شرکت خواهد بود.

ثبت اسم تجاری

چنانچه ماده 576 قانون تجارت تجویز می نماید"ثبت اسم تجاری اختیاری است مگر در مواردی که وزارت عدلیه ثبت آن را الزامی کند."اسم تجاری باید بنحوی انتخاب و تعیین شود که بلحاظ تشابه اسمی موجبات فریب یا اشتباه مخاطب و مشتری را نسبت به یک کالا یا محصول فراهم ننماید و همچنین حقوق دیگران را محترم شمرده و به آن ها لطمه ای وارد نکند. بر این اساس قانونگذار شرایط و موارد زیر را جهت تعیین و ثبت اسم تجاری ملحوظ و تجویز نموده است:
1-پرهیز از اسامی موهوم و غیر واقعی
ماده 577 اشعار می دارد"صاحب تجارتخانه که شریک در تجارتخانه ندارد نمی تواند اسمی برای تجارتخانه خود انتخاب کند که موهم وجود شریک باشد."لذا اسم تجاری باید مشخص،واقعی و بدور از شبه و شائبه باشد تا افراد عادی و غیر کارشناس را دچار فریب و اشتباه نکند.بنابراین انتخاب اسامی مشابه یا جابجایی حرف یا حروف در یک کلمه نظیر مجاز نمی باشد.

2-عدم امکان ثبت مجدد یک اسم
بر اساس ماده 578 قانون تجارت"اسم تجاری ثبت شده را هیچ شخص دیگری در همان محل نمی تواند اسم تجاری خود قرار دهد ولو اینکه اسم تجارتی ثبت شده با اسم خانوادگی او یکی باشد"بعنوان مثال ثبت اسم تجاری گلچین برای موسسه تولیدی زعفران مانع از ثبت مجدد چنین اسمی برای شرکت مشابه حتی برای کسی است که دارای نام خانوادگی گلچین باشد.

3-قابلیت انتقال اسم تجاری
بر اساس ماده 579 قانون تجارت،اسم تجاری بصورت قهری و اختیاری قابل انتقال می باشد یعنی هم از طریق توارث و هم از طریق توافق(قرارداد) می توان اسم تجارتی را به دیگری منتقل یا واگذار نمود.

4-مدت اعتبار اسم تجاری
طیق ماده 580 قانون تجارت"مدت اعتبار ثبت اسم تجارتی پنج سال است."البته این مدت ضمن پرداخت حقوق ثبتی قابل تمدید است.بر این اساس چنانچه شخصی پس از انقضای مدت اعتبار،نسبت به تجدید و تمدید ثبت اسم تجاری خود اقدام نکند اداره ثبت شرکت ها می تواند نسبت به ثبت همان اسم تجاری بنام دیگری اقدام نماید.

5-الزام به ثبت اسم تجاری در خصوص موارد تکلیفی
بنا به تجویز ماده 581 قانون تجارت،"در مواردی که ثبت اسم تجاری الزامی شده و  در موعد مقرر،ثبت به عمل نیاید اداره ثبت اقدام به ثبت کرده و سه برابر حق الثبت ماخوذ خواهد شد."لازم به ذکر است مفاد این ماده ناظر به مواردی است که طبق ماده 576،وزارت دادگستری ثبت آن ها را الزامی نموده باشد.وگرنه در خصوص تمامی محصولات،انتخاب و استعمال اسم تجاری الزامی نیست.

6-وجود حمایت های قانونی از اسم تجاری
بنا به تجویز ماده 582 قانون تجارت،"وزارت عدلیه به موجب نظامنامه ترتیب ثبت اسم تجارتی و اعلان آن و اصول محاکمات در دعوی مربوط به اسم تجاری را معین خواهد کرد."
از آن جا که وزارت مذکور تا بحال آیین نامه ثبت اسم تجاری را تدوین و تصویب ننموده است لذا اسم تجارتی طبق قوانین فعلی قابل ثبت نیست و بر این اساس حمایت قانونی نیز بر آن مترتب نخواهد بود.لیکن علیرغم سکوت مقنن در این زمینه،حقوقدانان وکلا و قضات دادگستری راه حل هایی برای حمایت های قانونی ارائه داده اند.
طبق قاعده "لاضرر و لاضرار" که بر اساس آن کسی حق ندارد موجب ضرر دیگری شود.و نیز طبق قاعده"استفاده بدون دلیل"که کسی نمی تواند بدون دلیل از حقوق دیگران سوء استفاده کند.و نیز از آن جا که هیچکس نمی تواند از نام فامیل دیگری بدون اجازه وی استفاده نماید و سایر موارد مشابه دیگر،اسم تجاری را مورد حمایت قانونی قرار داده اند.
علاوه بر آن تجار و تجارتخانه ها بلحاظ صیانت از حقوق مترتب بر ثبت اسم تجاری و کسب دستمایه تجاری،معمولاَ به هنگام ثبت علامت تجاری (که بستر قانونی آن فراهم است)بصورت توامان نسبت به ثبت اسم تجاری نیز اقدام می کنند تا از این رهگذر با ثبت همزمان اسم و علامت تجاری، موجبات صیانت و حمایت قانونی از حقوق هر دوی آن ها را فراهم نماید.

"کارا ثبت ارائه دهنده ی بهترین خدمات و مناسب ترین قیمت ها در امور ثبتی"
خواهشمند است برای کسب اطلاعات بیشتر  با ما  در کارا ثبت تماس حاصل نمایید. 88880006-021