یکی از رایج ترین و متداول ترین شرکت های تجاری، شرکت سهامی خاص است. در این مقاله به طور کامل ویژگی های  اساسی شرکت سهامی خاص را مورد بررسی قرار داده ایم. امروزه بنا به دلایل متعدد، تمایل به اشخاص حقیقی به انجام فعالیت های اقتصادی، در پناه شخصیت فرضی شرکت های تجاری افزایش یافته و بلکه در مورد فعالیت های بزرگ به یک ضرورت تبدیل شده است.

از این رو مطالعه راجع به اوصاف و ویژگی های این شخصیت جایگاه مهمی را در حقوق تجارت به خود اختصاص داده است.

شرکت سهامی خاص، شرکتی سهامی است که حداقل سرمایه آن یک میلیون ریال است و سرمایه آن منحصراً از طرف موسسین تامین می شود. در شرکت سهامی خاص، تشکیل مجمع موسسین، برخلاف شرکت سهامی عام، الزامی نیست. ولی مانند شرکت سهامی عام، آورده های غیرنقد باید طبق نظر کارشناسان رسمی وزارت دادگستری ارزیابی شود و نمی توان آن ها را به مبلغی بیش از ارزیابی کارشناس مذکور قبول کرد.

ویژگی های عمده ی شرکت سهامی خاص به شرح ذیل است:

1. در شرکت سهامی خاص، به استناد ماده 3 ل. ا. ق. ت باید تعداد شرکاء حداقل 3 نفر باشند.

2. حداقل تعداد مدیران ( هیئت مدیره) سه نفر می باشد.

3. مسئولیت سهامداران در این شرکت مانند مسئولیت شرکاء شرکت بامسئولیت محدود است. یعنی فقط به میزان سهامشان مسئول تادیه دیون شرکت اند، نه بیشتر.

4. برخلاف دیگر شرکت ها، برای تاسیس آن حداقل سرمایه تعیین نشده است و آن یک میلیون ریال است.

5. سرمایه شرکت منحصراَ توسط خود موسسین تامین می شود و حق صدور اعلامیه پذیره نویسی را ندارند .

6 سرمایه باید شامل اوراق سهام باشد.

7. شیوه های اداره آن کامل است و مقررات قابل توجهی راجع به نحوه اداره و شیوه مدیریت و اخذ تصمیم نسبت بدان وضع شده است. از همین رو این قالب برای تشکیل شرکتی با تعداد قابل توجهی از شرکاء مناسب است.

8. در تصمیم گیری برای اداره این شرکت، رای اکثریت ملاک است و منظور از اکثریت نیز اکثریت سرمایه است، یعنی عده ای از شرکاء که بیش از نصف سرمایه شرکت را دارا باشند ، ولو آنکه از لحاظ عددی این شرکاء در اکثریت نباشند. بنابراین شیوه اخذ تصمیم در این شرکت ساده و سریع است.

9. نقل و انتقال سهام در آن نسبت به شرکت هایی مانند تضامنی و نسبی آسانتر است، اما همچنان ممکن است با موانعی روبرو باشد، چرا که ممکن است منوط به رضایت مدیران شرکت یا مجامع عمومی گردد.

10. در اسم شرکت های سهامی خاص، عبارت " شرکت سهامی خاص" بلافاصله قبل یا بلافاصله بعد از نام اصلی شرکت در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود.

11. مبلغ اسمی هر سهم در شرکت سهامی خاص محدود نیست.

12. سهام شرکت سهامی خاص قابل عرضه در بورس نیست.

13. انتقال سهام در این شرکت ها، مشروط به موافقت سایر شرکاء می باشد.

14. در شرکت های سهامی خاص، اوراق قرضه منتشر نمی شود.

نکته: اگر در نام شرکت از عبارت "سهامی خاص" استفاده نشده باشد، قانونگذار ضمانت اجراء آن را بیان ننموده است. اما در صورت تخلف از این امر می توان با قیاس شرکت های سهامی و شرکت های بامسئولیت محدود، بیان نماییم که همانگونه که در شرکت های بامسئولیت محدود عدم ذکر عنوان "بامسئولیت محدود" بنا بر ماده 95 ق. ت موجب می گردد که مسئولیت شرکاء این شرکت در برابر اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی گردد، در شرکت های سهامی نیز عدم قید عبارت "شرکت سهامی خاص" موجب می گردد که مسئولیت سهامداران شرکت مزبور در برابر اشخاص ثالث تضامنی باشد.

مقررات مربوط به تشکیل شرکت سهامی خاص، ساده تر از شرکت سهامی عام می باشد. برای تاسیس و به ثبت رسیدن شرکت سهامی خاص، مقنن تسلیم مدارک ذیل را به مرجع ثبت شرکت ها کافی می داند:

1. تهیه و تنظیم اظهارنامه ای که بایستی به امضاء کلیه سهامداران رسیده باشد.
2. تهیه و تنظیم اساسنامه ای که بایستی به امضاء کلیه سهامداران رسیده باشد.
3. اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی آن که نباید کمتر از 35% کل سهام باشد. ( توضیح اینکه تمامی سرمایه شرکت های سهامی خاص بایستی کمحصراَ توسط سهامداران آن تامین و تقبل گردد). در صورتی که تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت غیرنقدی باشد، باید تمام آن تادیه شده و صورت تقویم آن به تفکیک در اظهارنامه منعکس شده باشد. در صورتیکه برای بعضی از سهامداران سهام ممتازی لحاظ شده باشد، باید شرح امتیازات و موجبات آن در اظهارنامه ثبت شرکت، منعکس گردد.
4. انتخاب اولین مدیران و بازرسان یا بازرس شرکت که باید در صورت جلسه ای قید شود و به امضاء کلیه سهامداران برسد.
5. قبول کتبی سمت اعضاء هیات مدیره و بازرس یا بازرسان
6. ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت را تا تشکیل اولین مجمع عمومی منتشر می کند.

ثبت شرکت کارا ، منحصر در امور ثبتی. مشاوره رایگان: 88880006-021