شرکت مفهومی است که نشانگر مشارکت می باشد و مشارکت ، دلالت بر دخالت حداقل دو شخص در امر مورد نظر را دارد. شرکت های تجاری را اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود گویند. به طور کلی 7 نوع شرکت تجاری وجود دارد که عبارت است از :

1- شرکت های سهامی ( به موجب ماده 4 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 24/12/1347 شرکت سهامی به دو نوع شرکت سهامی عام و خاص تقسیم می شود.)
2- شرکت تضامنی
3- شرکت با مسئولیت محدود
4- شرکت مختلط غیر سهامی
5- شرکت مختلط سهامی
6- شرکت نسبی
7- شرکت تعاونی تولید و مصرف- 

ویژگی های تشکیل هر دسته از شرکت های مذکور در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. لازم به یادآوری است، متقاضیان محترم ثبت شرکت در ساری، در صورت نیاز به هرگونه مشاوره تخصصی در این رابطه می توانند با ما در ثبت شرکت کارا در تماس باشند. کارشناسان ما در این مرکز همواره آمادگی این را دارند تا به سوالات و مشکلات متقاضیان پاسخگو باشند.

• تشکیل شرکت سهامی خاص

شرکت سهامی خاص یک شرکت تجاری است که سرمایه آن در هنگام تاسیس از یک میلیون ریال کمتر نخواهد بود و به قطعات سهام تبدیل می شود. مسئولیت هر یک از صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. تمام سرمایه آن باید به وسیله موسسین تاسیس گردد و تعداد شرکای آن نباید کمتر از 3 نفر باشد.
برای تاسیس شرکت سهامی خاص مطابق ماده 20 ل. ا. ق. ت مدارک ذیل باید به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم گردد :
1- اساسنامه شرکت که باید به امضای سهامداران رسیده باشد.
2- اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تادیه قسمت نقدی آن که نباید کمتر از سی و پنج درصد کل سهام باشد. اظهارنامه مذکور باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد. هر گاه تمام یا قسمتی از سرمایه به صورت غیر نقدی باشد باید تمام آن تادیه گردیده و صورت تقویم آن به تفکیک در اظهارنامه منعکس شده باشد و در صورتی که سهام ممتازه موجود باشد باید شرح امتیازات و موجبات آن در اظهارنامه منعکس شده باشد.
3- انتخاب اولین مدیران و بازرسان
4- قبول سمت مدیریت و بازرسی.
5- ذکر روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
تبصره : سایر قیود و شرایطی که در این قانون برای تشکیل و ثبت شرکت های سهامی عام مقرر است در مورد شرکت سهامی خاص لازم الرعایه نخواهد بود. از تبصره درک می شود که اگر هم تشریفات رعایت بشود خللی در شرکت سهامی خاص پیش نمی آید.
از آنجا که طرح و تصویب اساسنامه و انتخاب مدیران و بازرسان و تعیین روزنامه و تنظیم اظهارنامه و ... لزوماَ باید توسط کلیه موسسین انجام گیرد چنین استنباط می شود که در شرکت های سهامی خاص کلیه تصمیمات در بدو تاسیس باید به اتفاق آراء اتخاذ گردد.

• تشکیل شرکت سهامی عام

شرکت سهامی عام شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده است. سرمایه ای که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین کرده اند.
شرایط تشکیل یا ایجاد شخصیت حقوقی شرکت سهامی عام دو مرحله است. در ابتدا باید مدارک لازم جهت تشکیل شرکت تهیه و سهام شرکت جهت فروش به عموم مردم عرضه شود و پس از آن موسسین و تمام کسانی که در خرید سهام شرکت نقش داشته اند در مجمع عمومی موسس حاضر و شخصیت حقوقی شرکت را ایجاد کنند.
به موجب ماده 17 لایحه، وظایف مجمع عمومی موسس در رابطه با تکمیل فرایند تاسیس عبارتند از :
- رسیدگی و احراز تعهد کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم ( مانند موسسین در ماده 16 لایحه )
- شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب اساسنامه شرکت
- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان
- تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای دعوت از مجمع عمومی عادی یا سالیانه
وفق ماده 18 لایحه ، پس از تکمیل فرایند تاسیس برای ثبت شرکت باید 3  مدرک جهت ثبت به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم شود :
1- اساسنامه ای که به تصویب مجمع عمومی موسس رسیده
2- صورت جلسه مجمع عمومی موسس
3- اعلامیه قبولی مدیران و بازرسان
البته به موجب ماده 25 قانون بازار اوراق بهادار ، اجازه نامه سازمان بورس جهت ثبت شرکت ها الزامی است.

• تشکیل شرکت با مسئولیت محدود

شرکت با مسئولیت محدود چنین تعریف شده است : شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون این که سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت، مسئول قروض و تعهدات شرکت است .
شرکت با مسئولیت محدود از یک جهت شباهت به شرکت سهامی خاص دارد. وجه تشابه آن است که شرکاء به هیچ وجه مسئولیتی غیر از آنچه که به عنوان سرمایه پرداخته اند ندارند و از جهتی شباهت به شرکت تضامنی دارد ؛ از آن جهت که جزء سرمایه آن سهم الشرکه می باشد.
به موجب ماده 96 قانون تجارت که مقرر می دارد : شرکت با مسئولیت محدود وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد. بنابراین در تشکیل شرکت با مسئولیت محدود دو اصل باید رعایت گردد :
1- شرکتنامه نوشته و امضاء شده باشد.
2- سرمایه تماماَ تادیه و پرداخت شده باشد.
شایان ذکر است انتقال سهم الشرکه به عمل نخواهد آمد مگر به موجب سند رسمی. زیرا برخلاف شرکت های سهامی که در سهام بی نام انتقال به صورت قبض و اقباض و در سهام بانام ثبت در دفتر شرکت به عمل می آید، در این شرکت ها حتماَ باید به موجب سند رسمی باشد والا انتقال قانونی نخواهد بود.
البته انتقال سهم الشرکه لازم نیست در دفتر اسناد رسمی ثبت شود تا رسمی شناخته شود؛ بلکه ثبت در اداره ثبت و قید در دفتر ثبت شرکت ها کافی و رسمی است.

• تشکیل شرکت تضامنی

برابر ماده 116 قانون تجارت شرکت تضامنی شرکتی است که بین دو یا چند نفر تحت اسم مخصوصی برای امور تجاری با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود و در صورتی که دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض آن کافی نباشد، هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت خواهد بود و منظور از مسئولیت تضامنی همین است و به این جهت گفته می شود در شرکت تضامنی اعتبار و شخصیت شرکاء در تشکیل شرکت دخالت دارد و تادیه دیون و تعهدات شرکت به عهده آن هاست و لذا در اسم شرکت تضامنی باید عبارت ( شرکاء تضامنی ) و لااقل اسم یکی از شرکاء ذکر شود و هرگاه اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکاء نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل شرکاء  و یا براداران قید گردد.
زمان تشکیل شرکت تضامنی زمانی است که :
1- تمام سرمایه نقدی تادیه گردد، بنابراین در این شرکت، برخلاف شرکت سهامی تعهد به پرداخت وجود ندارد و باید تمام سرمایه از همان ابتدا پرداخت گردد.
2- تمام سهم الشرکه غیرنقدی تقویم شده باشد و آن نیز از همان ابتدا تسلیم گردد.
3- در این شرکت نیز مانند شرکت سهامی تشکیل منوط به ثبت نیست و قبل از ثبت ، شرکت تشکیل می گردد.

• تشکیل شرکت نسبی

طبق ماده ی 183 قانون تجارت «شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته است» لذا در این نوع شرکت مسئولیت شرکا به نسبت سرمایه شان می باشد.
شرایط تشکیل شرکت به شرح ذیل است :
1- تمام سرمایه نقدی شرکت تادیه شده باشد.
2- تمام سهم الشرکه غیرنقدی قبلاَ به تراضی تمام شرکاء تقویم و تسلیم شده باشد.

• تشکیل شرکت مختلط سهامی

بنا به تعریف ماده 162 قانون تجارت شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود.
شرکای سهامی ( عادی ) ، کسانی هستند که سرمایه آن ها به صورت سهام دارای ارزش واحد ( متساوی القیمه ) درآمده و مسئولیت آن ها محدود به میزان سرمایه ای است که در شرکت دارند.
شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام درنیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. در صورت تعدد شریک ضامن ، مسئولیت آن ها در مقابل طلبکاران و روابط آن ها با یکدیگر تابع مقررات شریک تضامنی است.
تشکیل شرکت مختلط سهامی :
1- تهیه و تنظیم اساسنامه یا شرکتنامه در خصوص امور جاری و اساسی شرکت.
2- پرداخت یک سوم سرمایه نقدی و تعهد پرداخت دوسوم مبلغ سرمایه.
3- تقویم ، ارزیابی و تسلیم فهرست سرمایه غیرنقدی.
4- تعیین حداقل قیمت سهام با توجه به میزان سرمایه شرکت.
5- دریافت سرمایه شرکا و صدور رسید دریافت وجه از طرف شرکت.
6- تهیه و تنظیم اسامی و مشخصات سهامداران اعم از شرکای عادی ( سهامی ) و شریک یا شرکای ضامن و میزان سهام و سهم الشرکه آن ها.
7- تحویل اسناد به مرجع ثبت شرکت ها جهت انجام تشریفات اداری

• تشکیل شرکت مختلط غیرسهامی

به موجب ماده 141 قانون تجارت : " شرکت مختلط غیرسهامی، شرکتی است که برای امور تجاری، تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن، مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذاشته و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت ( شرکت مختلط ) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود ".
این نوع شرکت اصولاَ توسط دو دسته اشخاص تشکیل می شود. دسته اول کسانی هستند که سرمایه داشته و قصد سرمایه گذاری تجاری دارند، اما به امور تجاری آگاه نیستند. دسته دوم کسانی هستند که سرمایه ندارند، ولی به امور تجاری آگاهی کامل دارند یا دارای طرح های صنعتی یا موافقت های اصولی برای تاسیس کارخانه هستند و نمی خواهند به عنوان کارمند یا کارمندان سرمایه داران کار کنند. بلکه می خواهند برای خودشان کار کنند. این دو دسته می توانند با هم به توافق برسند و شرکت مختلط غیرسهامی تشکیل بدهند. در این صورت شرکای دسته اول دارای مسئولیت محدود، و شرکای دسته دوم دارای مسئولیت نامحدود و تضامنی می شوند و اداره شرکت نیز به عهده آن ها خواهد بود.
شرکت مختلط غیرسهامی با تنظیم و امضای قرارداد شرکت یا شرکتنامه، حداقل میان دو شریک تشکیل می شود که یکی از آن ها دارای مسئولیت تضامنی و دیگری دارای مسئولیت محدود است. برای تشکیل شرکت تنظیم اساسنامه جداگانه لازم نیست ، ولی مانع قانونی وجود ندارد که شرکا علاوه بر شرکت نامه، اساسنامه نیز تنظیم کنند.

• تشکیل شرکت تعاونی

شرکت  تعاونی شرکتی است متشکل از اشخاص حقیقی و یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی شرکاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان و تشویق به پس انداز تشکیل می شود.
اقسام شرکت های تعاونی عبارت است از : تعاونی تولید ، تعاونی مصرف ، تعاونی سهامی عام و تعاونی فراگیر ملی.
تاسیس شرکت های تعاونی بر اساس اقدام مجمع موسس، که عبارت از عده ای افراد واجد شرایط عضویت می باشد، صورت می گیرد. تعداد اعضای مجمع عمومی هفت نفر می باشند، که سه نفر به عنوان هیات موسس و یک نفر نماینده در اداره کل تعاون می باشد. مجمع مذکور با تهیه اساسنامه شرکت ، طبق قانون و مقررات و تطبیق آن با اساسنامه های مقبول وزارت تعاون و تهیه کلیات طرح پیشنهادی مشتمل بر توجیه ضرورت تشکیل تعاونی، اعلام تعداد و مشخصات داوطلبان اولیه عضویت و مهارت ها و تخصص های آنان در تعاونی های تولیدی، چگونگی تهیه سرمایه و میزان سهم هر عضو جهت تامین سرمایه شرکت ، اعلام نام بانک یا موسسه اعتباری، توضیح میزان و چگونگی سرمایه گذاری و مشارکت وزارتخانه ، سازمان و یا شرکت دولتی، وابسته یا تحت پوشش دولت ، بانک ، نهاد انقلاب اسلامی و یا تعاونی دیگر و نیز تقدیم تقاضانامه کتبی تاسیس شرکت. اولین مجمع عمومی را جهت تصویب و ثبت اساسنامه و تعیین هیات مدیره و سایر وظایف مجمع عمومی، تشکیل می دهند. ( مستفاد از مواد 31 و 32 و بخش الف دستورالعمل تشکیل شرکت ها و اتحادیه های تعاونی ) . اداره تعاون متعاقب وصول مدارک فوق، آن ها را مورد بررسی قرار می دهد و اظهارنامه و موافقت اولیه خود را اعلام می نماید.
در اولین مجمع رسمی مجمع عمومی عادی ، اعضا هیات مدیره انتخاب می گردند. با تشکیل اولین جلسه هیات مدیره، اسامی و مشخصات کامل اعضای هیات مدیره و مدیر عامل و بازرسان شرکت تهیه و جهت بررسی، تقدیم اداره کل تعاون می گردد. اولین هیات مدیره منتخب شرکت تعاونی، مکلف است پس از اعلام قبولی با انجام تشریفات مقرر نسبت به ثبت تعاونی اقدام نماید.
از انتخابتان متشکریم.