• تعریف شرکت مدنی و تجاری

در تعریف شرکت مدنی به موجب ماده 571 قانون مدنی، " شرکت، عبارتست از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی واحد به نحو اشاعه ". در قانون ما تعریفی از شرکت تجاری وجود ندارد اما طبق تعریف دکتر اسکینی، " شرکت تجاری قراردادی است که به موجب آن یک یا چند نفر توافق می کنند، سرمایه مستقلی را که از جمع آورده های آن ها تشکیل می گردد اختصاص دهند و در منافع و زیان های احتمالی حاصل از به کارگیری سرمایه، شریک شوند ". هم چنین به موجب بند 4 ماده 1 قانون اجرای سیاست های کلی نظام ، " شرکت شخص حقوقی است که با رعایت قانون تجارت یا قانون خاص حسب مورد تشکیل شده باشد ". 

- آشنایی با مراحل ثبت شرکت

مثلاَ احمد و حسن و حسین هر کدام مبلغ صد تومان تعهد می کنند تا شرکت تولید مواد لبنی را تشکیل دهند و به نسبت سرمایه ای که وارد شرکت نموده اند، در سود و ضرر شرکت شریک شوند .
در رابطه با ماهیت حقوقی شرکت های تجاری دو نظریه ارائه شده است :
الف) قراردادی بودن : مطابق این نظریه همه چیز در شرکت تابع قرارداد است.
ب) نظریه سازمانی : مطابق این نظریه حقوق و تعهدات شرکا مطابق قرارداد تنظیم نمی شود و در طول حیات شرکت و بر مبنای رای اکثریت مشخص می شود.
امروزه هیچ کدام از دو نظریه فوق مستقلاَ نمی تواند ایجاد شرکت را توجیه نماید ، زیرا " شرکت در واقع تاسیس حقوقی خاصی است که قانون گذار در اختیار افراد گذاشته تا امکانات مالی خود را یک جا جمع کنند و با همکاری مشترک آن را افزایش دهند. رژیم حقوقی خاصی لازم است تا امکان تغییر و تبدیل حقوق و تعهدات طرفین را در طول حیات شرکت میسر سازد ".

• تفاوت شرکت مدنی با تجاری

در یک دسته بندی شرکت به دو دسته مدنی و تجاری تقسیم می شود. شرکت مدنی، تابع مقررات حقوق مدنی و شرکت تجاری، تابع مقررات حقوق تجارت می باشد. عمده ترین تفاوت این شرکت ها عبارتند از :
الف) شرکت مدنی فاقد شخصیت حقوقی مستقل است. مثلاَ اگر 3 نفر در زمینی شریک باشند و شخصی بخواهد نسبت به آن زمین دعوای مالکیت مطرح کند، باید هر 3 شریک را طرف دعوا قرار دهد و نمی تواند علیه زمین طرح دعوا کند.
اما همانطور که در ماده 583 ق.ت آمده است : " کلیه شرکت های تجاری مذکور در این قانون شخصیت حقوقی دارند ". مثلاَ شخصی که از شرکت تجاری پگاه طلب دارد، باید دعوای خود را علیه شرکت مطرح کند نه علیه شرکا و باید در قسمت خوانده، نام شرکت پگاه را قید کند.
شخصیت حقوقی مستقل شرکت تجاری، یعنی شرکت تجاری دارای نام ، اقامتگاه ، دارایی و تصمیم گیری مستقل از شرکا می باشد . مثلاَ اگر در رای گیری شرکت از 100 شریک، 75 نفر موافق و 25 نفر مخالف باشند، گفته می شود که تصمیم با اراده شرکت بوده است نه 75 نفر موافق .
ب) طبق مواد 199 تا 231 لایحه و 202 تا 218 ق.ت، انحلال شرکت های تجاری تابع تشریفات خاصی است اما طبق ماده 589 قانون مدنی، هر شریکی هر وقت که بخواهد ، می تواند تقاضاای تقسیم مال مشترک را بنماید.
ج) در شرکت مدنی تصمیم گیری بر پایه اتفاق آرا یعنی رضایت تمامی شرکاست، اما در شرکت تجاری، تصمیم گیری اصولاَ بر پایه اکثریت آراست. .
د) در شرکت مدنی اگر دارایی کفایت دیون را ندهد، بحث اعسار به میان می آید و شخصی که مدعی ناتوانی است باید به دادگاه دادخواست اعسار را بدهد اما در شرکت تجاری طبق ماده 412 ق.ت، ناتوانی از پرداخت دیون منجر به ورشکستگی شخص حقوقی می شود.
ه) شرکت تجاری بر پایه اراده و توافق اشخاص ایجاد می شود اما شرکت مدنی ممکن است قهراَ ایجاد شود، مانند شراکت ناشی از ارث برای ورثه .