سهم بی نام سهمی است که روی آن نام صاحب آن ذکر نمی گردد و به سهولت و بدون انجام هیچ گونه تشریفاتی قابل انتقال است. ماده 24 قانون تجارت مقرر می دارد : " سهام بی اسم به صورت سند در وجه حامل مرتب و دارنده آن مالک شناخته می شود مگر آنکه خلاف آن قانوناَ ثابت گردد. نقل و انتقال این نوع سهام به قبض و اقباض به عمل می آید ". بنابراین کلیه مقرراتی که در اساسنامه شرکت ها برای جلوگیری از نقل و انتقال آزاد اینگونه سهام پیش بینی شود یا آنکه انتقال سهم را منوط به موافقت قبلی هیات مدیره نماید، اعتبار ندارد. سهام بی نام از این جهت که صاحب آن معلوم نیست و اشخاص می توانند بدون آنکه مالکیت آن ها معلوم باشد، منافع آن را دریافت دارند، مورد استقبال زیادی

قرار گرفته خصوصاَ که فروش آن ها فوق العاده سهل بوده و در بورس قابل معامله است. به همین جهت قوانین اغلب کشورها میزان مالیات اینگونه سهام را زیادتر معین کرده و شرکت را موظف نموده اند قبل از پرداخت منافع مالیات آن را کسر نمایند. در مقابل منافعی که سهام بی نام دارند، در صورت گم شدن، دزدی یا تلف شدن آن ها ممکن است حقوق صاحبان سهام تضییع گردد و ثبوت مالکیت صاحب سهم مشکل شود. کوپن های سهام بی نام نیز بی نام هستند و هر کسی که آن را در دست داشته باشد می تواند آن را دریافت دارد.

به علاقه مندان در خصوص ثبت شرکت توصیه می شود مقالات زیر را بخوانند:

- راهنمای ثبت شرکت در تهران

- مدارک لازم جهت ثبت شرکت های تجاری
سهام بی نام زمانی صادر می شود که تمام قیمت آن از سوی صاحب سهم پرداخت شده باشد، در این صورت سهم بی نام یا گواهینامه موقت به صورت سند در وجه حامل تنظیم و به مالک آن تسلیم می شود . در صورت گم شدن سند در وجه حامل ( سهام بی نام ) ذینفع می تواند از طریق مراجع به دادگاه و انجام تشریفات قانونی موجبات بطلان سند مذکور را از دادگاه تقاضا نماید. در این صورت دارنده سند بایستی در محکمه ثابت نماید، سند در تصرف او بوده و اکنون گم شده است. در صورتی که دادگاه از طریق اسناد و مدارک و اوضاع و احوال ادعای مدعی را مقرون به صحت تشخیص دهد، اجازه اعلان از طریق جراید به دارنده سهم بی نام مجهول را صادر و پس از اعلان سه دفعه در روزنامه رسمی و گذشت سه سال چنانچه ابراز کننده سهم محکوم و یا برگ سهمی یا سندی به دادگاه ذیصلاح ابراز نشود آنگاه مقام قضایی حکم بر ابطال سهام بی نام صادر می نماید.
سهام بانام و بی نام با یکدیگر در صورت تجویز اساسنامه شرکت قابل تبدیل می باشند و قانون تجارت ایران مقرراتی برای این تبدیل پیش بینی نموده است. اغلب کشورها تبدیل سهام بی نام را به بانام بدون انجام هیچ گونه تشریفاتی اجازه داده اند، زیرا با این تبدیل حقی از کسی ضایع نمی شود مخصوصاَ قوانین مالیاتی تبدیل سهام بی نام را به بانام تشویق می نمایند.
مقررات مربوط به تبدیل سهام بی نام به سهام بانام و بالعکس به موجب مواد 43 الی 49 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت بیان گردیده است. به موجب این مقررات هرگونه تبدیل سهام از بی نام به بانام و بالعکس بایستی طبق اساسنامه یا بنا به تصمیم مجمع عمومی فوق العاده صورت گیرد که به طریق ذیل عمل می شود :
برای تبدیل سهام بی نام به بانام باید مراتب در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت را منتشر می کند، سه نوبت هر یک به فاصله پنج روز منتشر و مهلتی که کمتر از شش ماه از تاریخ اولین آگهی نباشد به صاحبان سهام داده شود تا برای تبدیل سهام بی نام خود به مرکز شرکت مراجعه کنند. در آگهی باید تصریح شود که پس از انقضای مهلت مزبور کلیه سهام بی نام شرکت باطل شده تلقی می گردد. چنانچه سهامداران بی نام به آگهی های شرکت به طریق مذکور در ماده 44 این قانون توجهی نکنند و ظرف مهلت فوق الذکر سهم بی نامشان را برای تبدیل به سهام بانام به مرکز شرکت تسلیم نکنند، شرکت مطابق ماده 45 سهام بی نام آن ها را باطل و برابر با آن سهام بانام صادر و توسط شرکت در صورتی که سهام شرکت در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشد از طریق بورس وگرنه از زطریق حراج فروخته خواهد شد. از حاصل فروش سهامی که فروخته می شود بدواَ هزینه های مترتبه از تعیین هزینه آگهی حراج، حق الزحمه کارگزار بورس کسر و مازاد آن توسط شرکت در حساب بانکی بهره دار سپرده می شود.
در صورتی که ظرف 10 سال از تاریخ سهام باطل شده دارنده سهم به شرکت مراجعه نماید، مبلغ سپرده و بهره به دستور شرکت از طرف بانک به صاحب سهم پرداخت می شود .( پس مرور زمان مطالبه وجوه سهام ده سال می باشد ) پس از انقضای مدت 10 سال باقیمانده وجوه در حکم مال بلاصاحب بوده و باید از طرف بانک و با اطلاع دادستان شهرستان به خزانه دولت منتقل گردد.
در مورد تبدیل سهام بی نام به بانام آگهی حراج حداکثر تا یک ماه پس از انقضاء مهلت شش ماهی که سهامداران بی نام حق ارائه سهام خود به شرکت جهت وصول سهام بانام را دارند منتشر می شود. فاصله بین آگهی و تاریخ حراج حداقل 20 روز و حداکثر یک ماه خواهد بود. در صورتی که در تاریخ مقرر تمام یا قسمتی از سهام به فروش نرسد، حراج تا دو نوبت تجدید خواهد شد. هر گاه پس از تجدید حراج مقداری از سهام به فروش نرسد، صاحبان سهام بی نام که به شرکت مراجعه می کنند به ترتیب مراجعه به شرکت، اختیار خواهند داشت از خالص حاصل فروش سهام که فروخته شده به نسبت سهام بی نام که در دست دارند، وجه نقد دریافت کنند و یا آنکه برابر تعداد سهام بی نام خود سهام بانام تحصیل نمایند. این ترتیب تا وقتی که وجه نقد و سهم فروخته نشده هر دو در اختیار شرکت قرار دارد، رعایت خواهد شد.
شایان ذکر است شرکت های سهامی خاص که حق عرضه و فروش سهام خود را در بورس اوراق بهادار ندارند، در این خصوص فقط حق اجازه فروش سهام بی نام خود را از طریق حراج به طریق فوق خواهند داشت.
تبدیل سهام بانام به سهام بی نام
برای تبدیل سهام بانام به سهام بی نام مراتب فقط یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشار شرکت که آگهی های شرکت را منتشر می کند، درج می شود و مهلتی که نباید کمتر از دو ماه لاشد به صاحبان سهام داده می شود تا پس از انقضاء مهلت مذکور برابر تعداد سهامی که تبدیل نشده است، سهام بی نام ( در وجه حامل ) صادر و در مرکز شرکت نگاهداری خواهد شد تا در موقعی که دارندگان سهام بانام مراجعه کنند، سهام بانام آنان اخذ و باطل و سهام بی نام به آن ها داده می شود. شرکت در تمام موارد تبدیل سهام باید مرجع ثبت شرکت ها را از تبدیل سهام خود کتباَ مطلع سازد تا مراتب به اطلاع همگان برسد. دارندگان سهامی که بر طبق مواد فوق سهام خود را تعویض یا تبدیل نکنند نسبت به آن سهام حق حضور و رای در مجامع عمومی را نخواهند داشت.