• شرکت سهامی عام :
طبق تعریفی که در ماده ۴ قانون تجارت از شرکت سهامی عام ارائه گردیده، شرکت سهامی عام، نوعی از شرکت های سهامی است که قسمتی از سرمایه آن از طریق فروش سهام به غیر مؤسسان (مردم) تأمین شود. سهام شرکت های سهامی عام در بورس اوراق بهادار داد و ستد می شود. در واقع عمده تفاوت شرکت

- مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی عام

سهامی عام با شرکت سهامی خاص در این است که در شرکت سهامی عام برخلاف شرکت سهامی خاص که تمام سرمایه آن از طرف سهامداران تأمین می شود، قسمتی از سرمایه از طریق فروش سهام به مردم تأمین می شود.
سازمان های بورس در بسیاری از کشورها معمولاً شرکت هایی را می پذیرند که دارای سرمایه و اعتبار بسیار قوی باشند. مؤسسان این گونه شرکت ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به عموم مردم تأمین می کنند. در این نوع شرکت ها، صاحبان سهام می توانند سهام خود را در بورس فروخته و در واقع مالکیت خود را به دیگران منتقل کنند. در شرکت سهامی عام، نقل و انتقال سهام آسان است و وابسته به رضایت سایر سهامداران نمی باشد.
تعداد شرکاء در شرکت سهامی عام بسیار زیادتر از سایر انواع دیگر شرکت های تجاری است، شرکت های سهامی عام معمولاً برای فعالیت های بزرگ اقتصادی و احداث صنایع سنگین مثل ذوب آهن، خودرو سازی و انجام امور مهم از قبیل تأسیس بانک ها، شرکت های بیمه، استخراج معادن بزرگ و تجارت با کشورهای خارجی و غیره که با سرمایه های فردی کوچک امکان پذیر نمی باشد تشکیل می شوند. اکثر شرکت های بزرگ دولتی نیز در ایران در قالب شرکت های سهامی عام فعالیت می کنند.
• شرایط لازم برای تشکیل و ثبت شرکت سهامی عام :
الف) مطابق ماده ۵ لایحه اصلاحی قانون تجارت در موقع تأسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال نباید کمتر باشد. در صورتی که سرمایه شرکت، بعد از تشکیل به هرعلت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود باید ظرف یک سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد و گرنه هر ذی نفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.
ب) به موجب ماده ۶ لایحه اصلاحی قانون تجارت، برای تأسیس شرکت های سهامی عام، مؤسسین باید اقلاً ۲۰ درصد سرمایه شرکت را خود تعهد کرده و لااقل ۳۵ درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تأسیس، نزد یکی از بانک ها سپرده، سپس اظهارنامه ای به پیوست طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام که به امضای کلیه مؤسسین رسیده باشد در تهران در اداره ثبت شرکت ها و در شهرستان ها به دایره ثبت شرکت ها و در نقاطی که دایره ثبت شرکت ها وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تحویل و رسید دریافت کنند.
توضیح : هرگاه قسمتی از تعهد مؤسسین به صورت غیر نقد باشد باید عین آن یا مدارک مالکیت آن را درهمان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است امانت، و گواهی بانک را ضمیمه اظهارنامه وضمایم آن به مرجع ثبت شرکت ها تقدیم نمایند.
ج) در شرکت های سهامی عام تعداد شرکاء نباید از ۵ نفر کمتر باشد.
• مراحل تأسیس و ثبت شرکت سهامی عام :
همان طور که قبلاً گفتیم برای ثبت هر نوع شرکت، ابتدا باید یک نام از طرف مؤسسین برای ثبت شرکت انتخاب و پس از تأیید نام از طرف اداره ثبت شرکت ها، مدارک لازم برای ثبت شرکت به اداره ثبت شرکت تحویل داده شود، در شرکت سهامی عام چون قسمتی از سرمایه شرکت از طریق فروش سهام به مردم تأمین می شود برای انجام این کار ابتدا باید پذیره نویسی سهام از طرف شرکت صورت گیرد. براساس ماده ۱۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت، مرجع ثبت شرکت ها پس از مطالعه اظهارنامه و ضمایم آن و مطابقت مندرجات آنها با قانون اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را صادر خواهد نمود.
• اعلام پذیره نویسی سهام :
پذیره نویسی یک عمل حقوقی است که به موجب آن شخص تعهد می کند با تأمین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغی آورده شده در شرکت سهامی عام شریک شود.
طبق ماده ۱۱ ل. ا.ق.ت، اعلامیه پذیره نویسی باید توسط مؤسسین در روزنامه آگهی شود و هم چنین در بانکی که تعهد سهام نزد آن صورت می گیرد در معرض دید علاقه مندان قرار داده شود.
ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی تعیین شده است علاقه مندان به بانک مراجعه و ورقه تعهد سهام را امضاء و مبلغی را که نقداً باید پرداخت شود تأدیه و رسید دریافت می کنند‌.
• نکاتی که باید درطرح اعلام پذیره نویسی شرکت سهامی عام ذکر شود :
مطابق ماده ۹ ل.ا. قانون تجارت طرح اعلامیه پذیره نویسی شرکت سهامی عام باید شامل نکات زیر باشد :
۱ـ نام شرکت؛
۲ـ موضوع شرکت و نوع فعالیت هایی که شرکت به منظور آن تشکیل می شود؛
۳ـ مرکز اصلی شرکت و شعب آن در صورتی که تأسیس شعبه مورد نظر باشد؛
۴ـ مدت شرکت؛
۵ـ هویت کامل و اقامتگاه و شغل مؤسسین، درصورتی که تمام یا بعضی از مؤسسین درامور مربوط به موضوع شرکت یا امور مشابه با آن سوابق یا اطلاعات یا تجاربی داشته باشند ذکر آن به صورت مختصر؛
۶ـ مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد وغیرنقد آن به تفکیک، تعداد و نوع سهام در مورد سرمایه غیر نقد شرکت تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیر نقد اطلاع حاصل نمود؛
۷ـ درصورتی که مؤسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته اند تعیین چگونگی و زمینه های آن مزایا به توضیح؛
۸ـ مشخص کردن مقداری از سرمایه که مؤسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده اند.
۹ـ ذکر هزینه هایی که مؤسسین تا آن موقع جهت تدارک مقدمات تشکیل شرکت و مطالعاتی که انجام گرفته است پرداخت کرده اند و برآورد هزینه های لازم تا شروع فعالیت های شرکت؛
۱۰ـ درصورتی که انجام موضوع شرکت قانوناً مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد ذکر مشخصات اجازه نامه یا موافقت اصولی آن مرجع؛
۱۱ـ ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی باید توسط پذیره نویس تعهد شود و تعیین مبلغی از آنکه باید همزمان با پذیره نویسی نقداً پرداخت شود؛
۱۲ـ ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد تعهد باید به آن حساب پرداخت شود و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذی علاقه می توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغی نقدی به بانک مراجعه کنند؛
13ـ تأکید به اینکه اظهارنامه مؤسسین به پیوست طرح اساسنامه برای مراجعه علاقه مندان به مرجع ثبت شرکت ها تحویل داده شده است؛
۱۴ـ ذکر نام روزنامه کثیرالانتشار که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی مؤسس منحصراً در آن منتشر خواهد شد‌؛
۱۵ـ چگونگی اختصاص سهام به پذیره نویسان.