انتقال حق مالکیت علامت ممکن است ارادی یا قهری باشد.
• یک – انتقال ارادی
صاحب علامت و یا مارک ثبت شده مالک آن محسوب می شود و مالک هر ملکی می تواند در محدوده قانون هرگونه تصرفی در آن بنماید. ممکن است علامت را به دیگری تملیک کند، یا اجازه بهره برداری از آن را به غیر واگذار نماید.

- قوانین مربوط به ثبت ملی ، منطقه ای و بین المللی علامت تجاری

- ثبت علائم تجاری شامل چه مواردی است؟

در ماده 44 ق- ث- ا- ط-ع ، از قرارداد اجازه بهره برداری از علامت ثبت شده و اظهارنامه ثبت علامت نام برده شده است ولی در ماده 45 این قانون عنوان شده است که علامت ثبت شده جمعی یا اظهارنامه مربوط به آن، نمی تواند موضوع قرارداد اجازه بهره برداری باشد ولی در این قانون از انتقال مطلق و کامل حق مالکیت علامت ثبت شده فردی یا جمعی ذکری به میان نیامده است.
حال این سوال مطرح می شود که آیا از نظر قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم یا مارک های تجاری مصوب 1386 حق مالکیت علائم تجاری قابل انتقال به طور مطلق نیست ؟ یا این که قانون گذار درصدد بیان حکم اجازه بهره برداری از علامت فردی و جمعی بوده و نظری به صحت یا بطلان انتقال و واگذاری کامل این حق نداشته است ؟
به نظر می رسد با توجه به این که صاحب علامت ثبت شده طبق ماده 31 قانون مذکور، حق استفاده انحصاری از آن را دارد و طبق مواد 40 و 60 همین قانون، خصوصاَ در شقوق چهارگانه ماده 40 که حقوق ناشی از علامت ثبت شده را حق مالکیت و صاحب علامت را مالک دانسته است و نظر به این که طبق ماده 30 قانون مدنی : هر مالکی نسبت به مایملک خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد ، مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد و در قانون ثبت علائم حکمی بر منع نقل و انتقال علامت به غیر ندارد، علامت ثبت شده قابل انتقال به غیر است و هر گونه نقل و انتقال حق مالکیت علامت ثبت شد، اعتبار قانونی دارد و طبق ماده 139 آئین نامه اجرای قانون ثبت علائم، باید نقل و انتقالات در مرجع ثبت مالکیت صنعتی به ثبت برسد و به موجب درخواست کتبی نقل و انتقال صورت خواهد گرفت.
در درخواست کتبی انتقال باید نکات ذیل صریحاَ قید گردد :
1- شماره و تاریخ ثبت علامت در ایران
2- نام و نشانی و تابعیت منتقل الیه ( مالک جدید ) یا نماینده قانونی وی
در صورت انتقال جزئی، بیان کالا و خدماتی که علامت نسبت به آن ها انتقال صورت گرفته است.
مدارک پیوست درخواست عبارتند از :
1- اصل آخرین گواهی نامه معتبر علامت
2- سند انتقال علامت که به امضاء مالک پیشین علامت و منتقل الیه رسیده باشد.
3- مدارک نمایندگی قانونی، در صورتی که درخواست را نماینده قانونی تقدیم مرجع ثبت کرده باشد.
4- رسید مربوط به پرداخت هزینه ها
درخواست ثبت نقل و انتقال مالکیت علامت ثبت شده و ضمائم آن را مالک جدید یا منتقل الیه باید به مرجع ثبت تسلیم کند و اداره ثبت مالکیت صنعتی پس از دریافت درخواست و بررسی مدارک و مستندات آن و احراز صحت انتقال حق مالکیت ناشی از علامت مراتب انتقال را در دفتر مربوط ثبت خواهد کرد و تا زمانی که انتقال انجام شده در دفتر مربوط ثبت نشده باشد، مرجع ثبت فقط شخصی را که علامت به نام او ثبت شده مالک خواهد شناخت. ( در تبصره یک ماده 139 آیین نامه )
• دو- انتقال قهری
با توجه به این که صاحب علامت ثبت شده مالک آن است و این علامت مالیت و ارزش مالی و اقتصادی دارد، لذا پس از فوت صاحب علامت، امتیازات و حقوق ناشی از آن مثل سایر ماترک به ورثه قانونی متوفی قهراَ انتقال پیدا می کند، مگر این که به موجب وصیت به شخص معینی اعم از شخص حقیقی یا حقوقی تملیک شده باشد و یا به یکی از ورثه با وصیت ، تملیک شده باشد که در این صورت به ملکیت موصی له یا موصی لهم درخواهد آمد و تحت عنوان ماترک، قابل انتقال قهری و قانونی به ورثه نیست مشروط بر این که داخل در ثلث ماترک باشد و اگر زائد بر ثلث ماترک باشد، در حد ثلث به موصی له تملیک می شود و مازاد آن به ورثه تعلق خواهد داشت مگر این که وراث یا ورثه، وصیت متوفی را نسبت به مازاد از ثلث موصی به تنفیذ کنند و چون ارزش مالی علامت یا مارک ثبت شده مشخص نیست در صورت بروزاختلاف، ارزش آن با جلب نظر کارشناس مشخص خواهد شد.
علامت ثبت شده به عنوان ماترک به کلیه ورثه قانونی متوفی از جمله زوج یا زوجه متوفی به نسبت سهام و فروض پیش بینی شده در مقررات و ضوابط مربوط به ارث تعلق می گیرد. ورثه طبق تبصره 2 ماده 139 آیین نامه قانون ثبت علائم، لازم است علامت را به قدر سهم خود در اداره مالکیت صنعتی به نام خود ثبت کنند تا مراتب انتقال قهری را اداره مالکیت صنعتی به نام آن ها به ثبت برساند و در ستون نقل و انتقال، مراتب را درج کند.
ظاهراَ مدارک دیگری برای ثبت انتقال قهری مورد نیاز نیست ولی ارائه اصل آخرین گواهی نامه ثبت علامت و کپی یا رونوشت شناسنامه متقاضیان و رسید پرداخت هزینه و حق ثبت انتقال قهری که به ازاء هر طبقه ( با هر تعداد کالا و خدمات ) مبلغ 000/100 ریال تعیین شده و حق ثبت انتقال، برای هر طبقه اضافی 000/50 ریال معین شده است، ضروری است و اگر موصی له شخص حقوقی باشد، حق ثبت انتقال و ثبت علامت انتقال یافته دو برابر انتقال قهری به ورثه یا موصی له حقیقی است. ( بند 6 شماره 3 ضمیمه یک جدول هزینه ها )
البته تعدد ورثه یا وصی بهم موجب افزایش هزینه و حق ثبت انتقال قهری یا قراردادی نخواهد شد ولی ممکن است گفته شود که هر وارث یا موصی له در صورت تعدد، باید هزینه ثبت انتقال را طبق جدول اشاره شده پرداخت کند.
• سه – انتقال ارادی قسمتی از حقوق مربوط به علائم
ممکن است مالک علامت ثبت شده، تمامی حقوق ناشی از علامت را به دیگری انتقال دهد یا قسمتی از حقوق ناشی از موضوع علامت را واگذار کند. در این صورت خروج موضوع مورد انتقال از مالکیت اولیه علامت، به صورت مشخص در پی علامت ثبت شده در دفتر ثبت علامت تجاری ثبت خواهد شد و اگر در اثر قرارداد انتقال مزبور، طبقه یا طبقاتی به طور کلی از حیطه و دایره علامت ثبت شده اولیه خارج گردد، در این صورت به آن طبقه یا طبقات خارج شده و انتقال یافته ، شماره یا شماره های فرعی از شماره یک، به تعداد طبقات خارج شده تعلق خواهد گرفت و در دفتر ثبت علامت اولیه ثبت شده و در ستون نقل و انتقالات با شماره های فرعی مزبور ثبت و گواهی نامه مربوط با همان ترتیب که ثبت شده صادر و به منتقل الیه تسلیم خواهد شد و اگر انتقال صرفاَ مربوط به تولید کالای معین از یک طبقه یا ارائه خدمات خاص از یک طبقه باشد، بدون این که آن طبقه به طور کامل انتقال پیدا کرده باشد در این صورت بدواَ برای طبقه مزبور یک شماره فرعی در نظر گرفته می شود و برای موضوع انتقال، شماره فرعی از شماره فرعی طبقه مزبور تعیین و به همین طریق به دنبال علامت ثبت شده اولیه، به ثبت می رسد و گواهی نامه مربوط صادر و به منتقل الیه قرارداد تسلیم خواهد شد و اگر لازم باشد نقل و انتقالات در دفتر متمم منعکس و درج گردد، می بایست در این دفتر به شماره اصلی علامت ثبت شده اولیه و دفتری که علامت مزبور در آن ثبت شده، اشاره شود.
در مورد انتقال و واگذاری قسمتی از موضوع علامت مربوط به کالا یا خدمات ، ذکر نکات ذیل ضروری است :
1- مدت اعتبار گواهی نامه موضوع انتقال اگر حق تولید قسمتی از کالا یا ارائه قسمتی از خدمات موضوع علامت ثبت شده، به دیگری انتقال یافته باشد، مدت اعتبار مورد انتقال نمی تواند بیشتر از مدت اعتبار باقی مانده از علامت ثبت شده اولیه باشد که در گواهی نامه اصلی علامت ثبت شده، درج گردیده است.
2- منتقل الیه قسمتی از موضوع علامت ثبت شده، می تواند برای مدتی که گواهی نامه اصلی اعتبار دارد، از مرجع ثبت درخواست صدور گواهی نامه علامت موضوع انتقال را به نام خود بنماید. یعنی مدت گواهی نامه صادره برای منتقل الیه از مدت اعتبار گواهی نامه اصلی تجاوز نخواهد کرد.
3- گواهی نامه صادره برای منتقل الیه ، وجود مستقل دارد و هیچگونه رابطه ای با گواهی نامه اصلی نخواهد داشت. بنابراین اگر علامت ثبت شده اصلی در موعد مقرر تمدید نگردد مانع تمدید گواهی نامه صادره برای منتقل الیه نخواهد بود.
4- نقل و انتقال جزئی علامت کالا یا خدمات موضوع علامت اصلی ثبت شده، باید در ظهر آخرین گواهی نامه معتبر اصلی علامت منعکس گردد. ( تبصره 2 ، 3 ، 4 و 5 ماده 140 آئین نامه )
5- نقل و انتقال ارادی کلی یا جزئی که به موجب بکی از عقود یا طبق ماده 10 قانون مدنی صورت می گیرد، بین طرفین و قائم مقام قانونی آن ها لازم الاتباع است مگر این که به علت قانونی فسخ یا به تراضی اقاله شود. ( ماده 219 ق. م )