طبق ماده 195 قانون تجارت ، ثبت کلیه شرکت های مذکور در قانون تجارت اجباری است. به دستور ماده 2 قانون ثبت شرکت ها، کلیه شرکت های ایرانی موجود باید به ثبت برسد و چنانچه شرکتی به ثبت نرسد نه تنها هر ذی نفعی می تواند بطلان عملیات آن را از محکمه تقاضا نماید، بلکه از یک طرف، شرکای آن در حکم شرکای شرکت تضامنی می باشند و از طرف دیگر ، مدیران شرکت های متخلف ممکن است به تقاضای دادستان محکوم به پرداخت جزای نقدی نیز گردند و در صورت تقاضای دادستان اصولاَ حکم انحلال شرکت صادر گردد. 

- شرایط لازم جهت ثبت و تاسیس شرکت سهامی عام چیست ؟

- مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت سهامی عام

همان طور که می دانیم ، برای ثبت هر نوع شرکت ، ابتدا باید یک نام از طرف موسسین برای شرکت انتخاب و پس از تایید نام از طرف اداره مربوطه، مدارک لازم برای ثبت کردن شرکت به اداره ثبت شرکت ها تحویل داده شود، در شرکت سهامی عام چون قسمتی از سرمایه شرکت از طریق فروش سهام به مردم تامین می شود برای انجام این کار ابتدا باید پذیره نویسی سهام از طرف شرکت صورت پذیرد. طبق ماده 10 ل.ا . قانون تجارت ، مرجع ثبت شرکت ها پس از مطالعه اظهارنامه و ضمایم آن و تطبیق مندرجات آن ها با قانون اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را صادر خواهد نمود.
در این مقاله ، به بررسی مراحل تاسیس و ثبت شرکت سهامی عام می پردازیم. پیش از هر چیز، لازم به یادآوری است که :
1- در موقع تاسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال نباید کمتر باشد. در صورتی که سرمایه شرکت، بعد از تاسیس به هر علت از حداقل مذکور کمتر شود باید ظرف یکسال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد وگرنه هر ذی نفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.
هر گاه، قبل از صدور رای قطعی، موجب درخواست انحلال منتفی گردد، دادگاه رسیدگی را موقوف خواهد نمود.
2- برای تاسیس شرکت های سهامی عام ، موسسین باید اقلاَ بیست درصد سرمایه شرکت را خود تعهد کرده و لااقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس، نزد یکی از بانک ها سپرده ، سپس اظهارنامه ای به ضمیمه طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام که به امضای کلیه موسسین رسیده باشد در تهران به اداره مربوطه و در شهرستان ها به دایره ثبت شرکت ها و در نقاطی که دایره مذکور وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تسلیم و رسید دریافت کنند.
3- هر گاه قسمتی از تعهد موسسین به صورت غیرنقد باشد باید عین آن یا مدارک مالکیت آن را در همان بانکی که برای پرداخت مبلغ نقدی حساب باز شده است تودیع و گواهی بانک را به ضمیمه اظهارنامه و ضمایم آن به مرجع مربوطه تسلیم نمایند.
4- در شرکت های سهامی عام تعداد شرکا نباید از 5 نفر کمتر باشد.

مراحل تاسیس و ثبت شرکت سهامی عام

اول- اعلام پذیره نویسی سهام
پذیره نویسی یک عمل حقوقی است که به موجب آن شخص تعهد می کند با تامین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغی آورده شده در شرکت سهامی عام شریک شود.
طبق ماده 11 ل. ا. قانون تجارت ، اعلامیه پذیره نویسی باید توسط موسسین در روزنامه آگهی گردیده و نیز در بانکی که تعهد سهام نزد آن صورت می گیرد در معرض دید علاقه مندان قرار داده شود.
ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است علاقه مندان به بانک مراجعه و ورقه تعهد سهام را امضا و مبلغی را که نقداَ باید پرداخت شود تادیه و رسید دریافت می کنند.
دوم- نکاتی که باید در طرح اعلام پذیره نویسی ذکر شود.
طبق ماده 9 ل. ا. قانون تجارت طرح اعلامیه پذیره نویسی باید مشتمل بر نکات ذیل باشد :
1- نام شرکت؛
2- نوع فعالیت هایی که شرکت به منظور آن تشکیل می شود؛
3- مرکز اصلی شرکت و شعب آن در صورتی که تاسیس شعبه مورد نظر باشد؛
4- مدت زمان ثبت کردن شرکت؛
5- هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین، در صورتی که همه یا بعضی از موسسین در امور مربوط به موضوع شرکت یا امور مشابه آن، سوابق یا اطلاعات یا تجاربی داشته باشند ذکر آن به اختصار.
6- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن، به تفکیک و تعداد و نوع سهام در مورد سرمایه غیر نقد (جنسی) ، تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیر نقد اطلاع حاصل نمود.
7- در صورتی که موسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته باشند، تعیین چگونگی و موجبات آن مزایا به تفصیل؛
8- تعیین مقداری از سرمایه که موسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده اند؛
9- ذکر هزینه هایی که موسسین تا آن موقع جهت تدارک مقدمات تشکیل شرکت و مطالعاتی که انجام گرفته است پرداخت کرده اند و برآورد هزینه های لازم تا شروع فعالیت های شرکت؛
10- در صورتی که انجام موضوع شرکت قانوناَ مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد، ذکر مشخصات اجازه نامه یا موافقت اصولی آن مرجع؛
11- ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی باید توسط پذیره نویس تعهد شود و تعیین مبلغی از آن که باید مقارن پذیره نویسی نقداَ پرداخت گردد؛
12- ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد نعهد باید به آن حساب واریز گردد و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذی علاقه می توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند؛
13- تصریح به اینکه اظهارنامه موسسین به انضمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقمندان، به مرجع ثبت شرکت تسلیم شده است؛
14- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسسین، منحصراَ در آن منتشر خواهد شد؛
15- چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان
سوم- ورقه تعهد سهام
گفتیم که به موجب ماده 11 ل. ا. قانون تجارت ، ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است علاقمندان به خرید سهام شرکت، باید به بانک مراجعه و ورقه تعهد سهام را امضا نمایند طبق ماده 14 ل. ا. ق. ت و تبصره آن، ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ به امضای پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او رسیده نسخه اول نزد بانک نگاهداری و نسخه دوم با قید رسید وجه و مهر و امضای بانک به پذیره نویس تسلیم می شود، در صورتی که ورقه تعهد سهم را شخصی برای دیگری امضا کند، هویت و نشانی کامل و سمت امضا کننده قید و مدرک سمت اخذ و ضمیمه خواهد شد.
امضای ورقه تعهد سهم ، به خودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی صاحبان سهام می باشد.
مواردی که باید در ورقه تعهد سهم قید شود طبق ماده 13 ل. ا. قانون تجارت به شرح ذیل می باشد :
1- نام و موضوع و مرکز اصلی و مدت شرکت
2- سرمایه شرکت
3- شماره و تاریخ اجازه انتشار راعلامیه پذیره نویسی و مرجع صدور آن
4- تعداد سهامی که مورد تعهد دواقع می شود و مبلغ اسمی آن و همچنین مبلغی که از آن بابت نقداَ در موقع پذیره نویسی باید پرداخت شود.
5- نام بانک و شماره حسابی که مبلغ لازم توسط پذیره نویسان باید به آن حساب پرداخت شود.
6- هویت و نشانی کامل پذیره نویس
7- قید اینکه پذیره نویس متعهد است مبلغ پرداخت نشده سهام مورد تعهد را طبق مقررات اساسنامه شرکت پرداخت نماید.
چهارم – تشکیل مجمع عمومی موسسین
پس از گذشتن مهلتی که برای پذیره نویسی معین شده است و یا در صورتی که مدت تمدید شده باشد بعد از انقضای مدت تمدید شده، موسسین حداکثر تا یک ماه به تعهدات پذیره نویسان رسیدگی و پس از احراز اینکه تمام سرمایه شرکت صحیحاَ تعهد گردیده و اقلاَ سی و پنج درصد آن پرداخت شده است تعداد سهام هر یک از تعهدکنندگان را تعیین و اعلام و مجمع عمومی موسس را دعوت خواهند نمود.
مجمع عمومی موسس با رعایت مقررات قانون تجارت تشکیل می شود و پس از رسیدگی احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم و شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت را انتخاب می کند. مدیران و بازرسان شرکت باید کتباَ قبول سمت نمایند قبول سمت به خودی خود دلیل بر این است که مدیر و بازرس با علم به تکالیف و مسئولیت های سمت خود عهده دار آن گردیده اند ، از این تاریخ ، شرکت ، تشکیل شده محسوب می شود.
هرگونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه باید در روزنامه کثیرالانتشار منتشر شود، یکی از این دو روزنامه به وسیله مجمع عمومی موسس و روزنامه دیگر از طرف وزارت اطلاعات و جهانگردی ( در حال حاضر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ) تعیین می شود.
طبق ماده 75 ل. ا. قانون تجارت و تبصره آن، در مجمع عمومی موسس، حضور عده ای از پذیره نویسان که حداقل نصف سرمایه شرکت را تعهد نموده باشند ضروری است. اگر در اولین دعوت ، اکثریت مذکور حاصل نشد ، مجامع عمومی جدید فقط تا دو نوبت توسط موسسین دعوت می شوند مشروط بر اینکه لااقل بیست روز قبل از انعقاد آن مجمع ، آگهی دعوت آن با قید دستور جلسه قبل و نتیجه آن در روزنامه کثیرالانتشاری که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است منتشر گردد.
مجمع عمومی جدید، وقتی قانونی است که صاحبان لااقل یک سوم سرمایه شرکت در آن حاضر باشند. در هر یک از دو مجمع فوق کلیه تصمیمات باید به اکثریت دو ثالث آرای حاضرین اتخاذ شود. در صورتی که در مجمع عمومی سوم اکثریت لازم حاضر نشد، موسسین ، عدم تشکیل شرکت را اعلام می دارند.
در مجمع عمومی موسس، کلیه موسسین و پذیره نویسان حق حضور دارند و هر سهم دارای یک رای خواهد بود.
به موجب ماده 76 ل. ا. قانون تجارت، هر گاه یک یا چند نفر از موسسین آورده غیرنقد داشته باشند موسسین باید قبل از اقدام به دعوت مجمع عمومی موسس، نظر کتبی کارشناس رسمی رسمی وزارت دادگستری را در مورد ارزیابی آورده های غیرنقد جلب و آن را جزء گزارش اقدامات خود در اختیار مجمع عمومی موسس بگذارند. در صورتی که موسسین برای خود مزایایی مطالبه کرده باشند باید توجیه آن به ضمیمه گزارش مزبور به مجمع موسس مطرح گردد.
دارندگان آورده غیرنقد و کسانی که مزایای خاصی برای خود ، مطالبه کرده اند در موقعی که تقویم آورده غیرنقدی که تعهد کرده اند یا مزایای آن ها موضوع رای است، حق رای ندارند و آن قسمت از سرمایه غیرنقد که موضوع مذاکره و رای است از حیث حد نصاب جزء سرمایه شرکت منظور نخواهد شد. مجمع عمومی نمی تواند آورده های غیرنقد را بیش از آنچه که از طرف کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی شده است قبول کند.
پنچم – وظایف مجمع عمومی موسس
طبق ماده 74 ل. ا. ق. ت، وظایف مجمع عمومی موسس به شرح ذیل است :
1- رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن و همچنین احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم
2- تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم اصلاح آن
3- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت
4- تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
تبصره- گزارش موسسین باید، حداقل پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی موسس در محلی که در آگهی دعوت مجمع تعیین شده است برای مراجعه پذیره نویسان سهام آماده باشد.
ششم- تسلیم اساسنامه و سایر مدارک به اداره ثبت شرکت ها برای ثبت شرکت
به موجب ماده 18 ل. ا. قانون تجارت، اساسنامه ای که به تصویب مجمع عمومی موسس رسیده و ضمیمه صورت جلسه مجمع و اعلامیه قبولی مدیران و بازرسان و سایر مدارک لازم جهت ثبت کردن شرکت به مرجع مربوطه تسلیم خواهد شد؛ اداره ثبت شرکت ها پس از بررسی مدارک و نداشتن نقص نسبت به ثبت کردن شرکت برابر مقررات اقدام خواهد نمود.
در صورتی که شرکت تا شش ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه، به ثبت نرسیده باشد، به درخواست هر یک از موسسین یا پذیره نویسان، مرجع ثبت شرکت ها که اظهارنامه به آن تسلیم شده است گواهینامه ای حاکی از عدم ثبت کردن شرکت صادر و به بانکی که تعهد سهام و تادیه وجوه در آن به عمل آمده است ارسال می دارد تا موسسین و پذیره نویسان به بانک مراجعه و تعهدنامه و وجوه پرداختی خود را مسترد دارند . در این صورت هر گونه هزینه های که برای تاسیس شرکت پرداخت یا تعهد شده باشد به عهده موسسین خواهد بود.
از اینکه ما را انتخاب نموده اید، بسیار متشکریم.
مقالات مرتبط :
- مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی عام
- ویژگی های شرکت های سهامی عام