شرکت تضامنی، شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود . اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض شرکت کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است. هر قراری که بین شرکا برخلاف این ترتیب داده شده باشد، در مقابل اشخاص ثالث، کان لم یکن خواهد بود. ( ماده 116 قانون تجارت )

همان طور که می دانیم ، سرمایه شرکت تضامنی که از آورده های شرکا تشکیل می شود، ممکن است از نوع وجه تقد یا غیرنقد و یا صنعت ( فعالیت ) باشد. البته ، شرکت تضامنی وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.
در واقع تشکیل شرکت تضامنی مستلزم تحقق شرایط ذیل است :
1- تنظیم قرارداد مبنی بر ترسیم نحوه همکاری و توافق شرکاء
2- تهیه اساسنامه مبنی بر اصول و قواعد حاکم بر امور جاری و مدیریتی شرکت
3- پرداخت سرمایه نقدی شرکاء به حساب تعیین شده از سوی شرکت
4- تقویم فهرست سرمایه غیرنقدی شرکاء و تسلیم آن به دفتر شرکت
سرمایه نقدی تعهد شده شرکت ، حتماَ می بایست با پول پرداخت گردد و پرداخت توسط سفته و یا چک ، پرداخت تلقی نمی شود؛ مگر آنکه سفته یا چک ، وصول شده به حساب شرکت واریز شود.
هر گاه مدیران و شرکاء برای تاسیس شرکت ، به جای وجه تقد ، اسناد تجاری قبول یا تسلیم کنند ، کلاهبردار تلقی خواهند شد؛ زیرا این گونه اقدامات ، اشخاص ثالث را به امور غیرواقع امیدوار می کند، ضمن اینکه شرکت را نمی توان تشکیل شده تلقی کرد ؛ چرا که سرمایه نقدی آن پرداخت نشده است.
تقویم آورده های غیرپولی توسط خود شرکاء به عمل می آید و در شرکتنامه قید می شود. پس از توافق بر تقویم ، شرکاء حق رجوع از آن را ندارند. تقویم ، تابع هیچ گونه تشریفات خاصی نیست و از جانب هیچ مقام قضایی و اجرایی کنترل نمی شود. چه اگر سهم الشرکه غیرنقدی کمتر از ارزش واقعی تقویم شود، شرکا متضامناَ مسئول هستند و به ضرر خودشان اقدام کرده اند. بنابراین بهتر است آن ها برای تعیین ارزش آورده ها به کارشناس مراجعه کنند. هر چند قانون چنین چیزی را پیش بینی نکرده است.
لازم به ذکر است، قانونگذار، حداقل و حداکثری برای سرمایه شرکت پیش بینی نکرده است . علت این امر این است که شرکا دارای مسئولیت تضامنی هستند و بنابراین اموال شخصی آن ها، علاوه بر اموال شرکت ، در صورت نبود این اموال ، وثیقه عمومی پرداخت و دیون شرکت به طلبکاران آن است.
هیچ یک از شرکا نمی تواند سهم خود را به دیگری منتقل کند، مگر اینکه تمام شرکا به این امر رضایت دهند. تقسیم منافع شرکت بین شرکا و حق رای شرکا در امور مربوط به شرکت ، به نسبت سهم الشرکه ای است که در شرکت دارند، مگر اینکه شرکتنامه ترتیب دیگری را اتخاذ کرده باشد.
در رابطه با پرداخت سرمایه شرکت تضامنی لازم به توضیح است ، قانونگذار برای پرداخت سرمایه هیچ روش خاصی را مقرر ننموده است. بر همین اساس، گواهی موسسین شرکت مبنی بر اینکه همه سرمایه شرکت پرداخت و یا تقویم و تسلیم شده است برای ثبت شرکت در اداره ثبت شرکت ها کافی است. البته اگر معلوم شود که گواهی مزبور برخلاف واقع صادر شده ، باید شرکت را باطل تلقی کرد. زیرا مستفاد از ماده 118 قانون تجارت این است که پرداخت سرمایه شرط تحقق و تشکیل شرکت است و در واقع تشکیل شرکت مشروط به پرداخت سرمایه است و بدیهی است بدون تحقق شرط، مشروط ( تشکیل شرکت ) نیز منتفی خواهد بود.
شایان ذکر است هر شرکت تجاری بعد از تشکیل ، به موجب ماده 195 ق. ت باید خود را در اداره ثبت شرکت ها به ثبت برساند و ماده 197 از تاریخ تشکیل شرکت ، مهلت یک ماهه ای را برای ثبت شرکت در نظر گرفته است. ماده 197 مقرر می دارد : " در ظرف ماه اول تشکیل هر شرکت ، خلاصه شرکت نامه و منضمات آن طبق نظامنامه وزارت عدلیه اعلان خواهد شد ".
ضمانت اجرای تخلف از تکلیف فوق در ماده 198 ق. ت به این صورت مقرر شده است : " اگر به علت عدم رعایت دستور دو ماده فوق، بطلان عملیات شرکت اعلام شد هیچ یک از شرکا نمی توانند این بطلان را در مقابل اشخاص ثالثی که با آن ها معامله کرده اند عذر قرار دهند ". بنابراین عدم ثبت در مهلت مقرر یک ماهه، به منزله بطلان شرکت نمی باشد. بلکه بطلان شرکت را به دنبال دارد. البته هر ذینفعی می تواند این بطلان را از دادگاه درخواست نماید تا بعد از بررسی از سوی دادگاه ، بطلان معاملات صادر شود اما در عین حال همانگونه که در ماده مزبور تصریح شده، شرکای شرکت نمی توانند در مقابل اشخاص ثالث به این بطلان استناد نموده و از انجام تعهدات ناشی از اینگونه معاملات خودداری نمایند که این امر در شرکت های تضامنی اهمیت مضاعف پیدا می کند. زیرا در این شرکت ها، برخلاف شرکت های سرمایه ، شرکا مسئولیت تضامنی دارند و طلبکاران شرکت بعد از انحلال شرکت می توانند به شرکا مراجعه نمایند.
نکته پایانی این است که مطابق ماده 196 ق. ت ، اسناد و مدارک لازم برای ثبت شرکت ها در نظامنامه وزارت عدلیه معین می شود که مطابق بند ج ماده 4 نظامنامه مزبور، مصوب 1311، علاوه بر تقاضانامه ثبت شرکت ، مدارک زیر باید برای ثبت تقدیم گردد :
1- یک نسخه مصدق از شرکت نامه
2- یک نسخه مصدق از اساسنامه ( اگر باشد )
3- نوشته ای به امضای مدیر شرکت حاکی از پرداخت تمام سرمایه نقدی و تسلیم تمام سرمایه غیرنقدی با تعیین قیمت صحه های غیرنقدی
4- اسامی شریک یا شرکایی که برای اداره کردن شرکت معین شده اند.
از اینکه ما را انتخاب نموده اید، بسیار متشکریم.
مقالات مرتبط :
- شرایط تشکیل و ثبت شرکت تضامنی
- مدارک لازم برای ثبت شرکت تضامنی