اهمیت و ارزش ثبت طرح صنعتی در چیست؟ چه طرح هایی قابلیت ثبت دارند ؟ برای ثبت طرح صنعتی در تهران چه اقداماتی می بایست انجام داد ؟ مدارک لازم برای ثبت طرح صنعتی چیست ؟

در این مقاله به پرسش های فوق پاسخ داده خواهد شد. خوانندگان محترم جهت ثبت طرح صنعتی می توانند با همکاران ما در موسسه حقوقی کارا تماس حاصل نمایند. مشاوران ما در این مرکز، با سال ها تجربه، آماده ی ارائه خدمات به شما عزیزان می باشند.

اهمیت و ارزش ثبت طرح صنعتی و مرجع ثبت آن 

طرح صنعتی معمولاَ ، شکل و ظاهر کلی یک کالا و محصول را نشان می دهد اما از منظر حقوق مالکیت فکری، طرح صنعتی خصوصیات مربوط به شکل و ساختار و یا نقش و تزئینات به کار رفته در یک کالا به واسطه یک فرایند صنعتی است که در محصول ارائه شده ایجاد زیبایی و جذابیت کند. بنابراین به عنوان یک قاعده کلی، طرح صنعتی متشکل است از:
1) ویژگی های سه بعدی مانند شکل یک کالا؛

2) ویژگی های دو بعدی مانند تزئینات، خطوط یا رنگ های به کار رفته در یک کالا؛

3) ترکیبی از هر دو مورد.

طرح صنعتی در انواع زیادی از محصولات صنعتی و حتی صنایع دستی می تواند به کار برده شود؛ مثل ابزار آلات فنی و تجهیزات پزشکی، کالاهای لوکس و تجملی، لوازم خانگی، وسایل برقی و الکترونیکی، خودروهای سواری، طرح های نساجی، کالاهای تفریحی و غیره. 

طرح صنعتی چیزی است که کالا را خوشایند و جذاب نشان می دهد و به همین جهت به ارزش تجاری و قابلیت فروش یک محصول می افزاید و حتی در برخی موارد ممکن است علت منحصر به فرد فروش محصولات یک شرکت باشد.

حمایت از طرح صنعتی بدون ثبت آن امکان پذیر نمی باشد مرجع ثبت طرح های صنعتی اداره مالکیت صنعتی در تهران می باشد. ثبت طرح صنعتی در تهران موجب می شود، مالک طرح از حق انحصاری جلوگیری از نسخه برداری غیرمجاز یا تقلید توسط اشخاص ثالث برخوردار شود، این حق سبب می شود دیگران از ساخت، عرضه، واردات، صادرات یا فروش هر محصولی که طرح در آن به کار رفته یا در آن گنجانده شده است منع شوند. بهره برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارت است از: ساخت، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی. 

مالک طرح صنعتی ثبت شده، می تواند علیه شخصی که بدون موافقت وی اقدام به بهره برداری از طرح صنعتی ثبت شده که عبارتند از : ساخت ، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی نموده و مرتکب عملی شود که عادتاَ موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد، در دادگاه، اقامه دعوی نماید.

تعریف طرح صنعتی

طبق ماده 20 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و غیره مصوب 1386، هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هر گونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ ها و یا بدون آن ، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فراورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از قانون مزبور نمی باشد.

طرح های صنعتی قابل ثبت

طبق ماده 21 قانون فوق الذکر، طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد. طرح صنعتی زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسوس و یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا برحسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم افشا نشده باشد.

مراحل ثبت طرح صنعتی

طبق ماده 67 قانون فوق، ثبت طرح صنعتی در تهران مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است. اظهارنامه ثبت طرح صنعتی که به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می شود، همراه نقشه، عکس و سایر مشخصات گرافیکی کالا که تشکیل دهنده طرح صنعتی هستند و ذکر نوع فرآورده هایی که طرح صنعتی برای آن ها استفاده می شود، خواهد بود . اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، اداره مالکیت صنعتی می تواند نمونه واقعی یا ماکتی از آن را نیز به همراه اظهارنامه درخواست نماید. اظهارنامه مشمول هزینه مقرر برای تسلیم آن خواهد بود.
اظهارنامه باید دربردارنده مشخصات طرح باشد و در مواردی که متقاضی همان طراح نیست، اظهارنامه باید به همراه مدرکی باشد که ذی حق بودن متقاضی را برای ثبت طرح صنعتی ثابت نماید.
اظهارنامه ثبت طرح صنعتی در تهران باید در 2 نسخه و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شده و پس از ذکر تاریخ، توسط متقاضی یا نماینده قانونی وی امضا شود.
تبصره- در صورتی که اسناد ضمیمه اظهارنامه و سایر اسناد مربوط، به زبان دیگری غیر از فارسی باشد، ارائه اصل مدارک مورد نیاز همراه با ترجمه عادی کامل آن ها الزامی است، مع ذلک اگر ترجمه کامل این مدارک برای متقاضی میسر نباشد می تواند خلاصه آن ها را به فارسی ضمیمه نماید. مرجع ثبت در صورت لزوم می تواند در جریان بررسی اظهارنامه، ترجمه رسمی مدارک مذکور را مطالبه کند. چنانچه اصطلاحات فناوری و علمی به کار رفته در اسناد مذکور، معادل فارسی نداشته باشد، ذکر همان اصطلاحات کفایت می کند.

متقاضی باید اظهارنامه ثبت طرح صنعتی را به صورت پست سفارشی به مرجع ثبت تسلیم نماید. تاریخ وصول اظهارنامه یا تاریخ داده پیام، تاریخ اظهارنامه تلقی می گردد.

مواردی که باید در اظهارنامه قید شود:
اظهارنامه طرح صنعتی باید حاوی نکات ذیل باشد :
1- اسم، نشانی، کد پستی، شماره ملی، تابعیت و سمت متقاضی یا نماینده قانونی وی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است، ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکز اصلی و عنداللزوم هر شناسه دیگر الزامی است؛
2- اسم، اقامتگاه و کد پستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایران را دارند، در صورتی که متقاضی مقیم ایران نباشد؛
3- اسم و اقامتگاه طراح در صورتی که متقاضی همان طراح نباشد؛
4- ذکر کالا و طبقه ای که متقاضی درخواست ثبت طرح برای آن را دارد؛
5- تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهینامه طرح صنعتی در خارج، در صورت درخواست حق تقدم؛
6- تعیین ضمایم.
تبصره1- در صورت تسلیم اظهارنامه و سایر اسناد مربوط توسط اشخاص حقوقی، امضای آن ها از طرف اشخاص مجاز، ضروری است.
تبصره2- اسم و نشانی متقاضی مقیم خارج از کشور علاوه بر فارسی باید به حروف لاتین باشد و با همان حروف نیز ثبت و آگهی شود.

مدارکی که باید ضمیمه اظهارنامه شود:

طبق ماده 73 آیین نامه، مدارک ذیل باید ضمیمه اظهارنامه شوند:
1- مدارک مثبت هویت متقاضی و طراح؛
2- مدارک نمایندگی، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید؛
3- اگر طرح صنعتی دو بعدی باشد، پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه ؛
4- اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده از تمامی جوانب طرح ؛
5- در طرح صنعتی سه بعدی، مرجع ثبت می تواند ماکتی از آن را به همراه اظهارنامه درخواست نماید. اندازه ماکتی که متقاضی از مدت طرح خود ارائه می دهد، باید حداکثر 20 در 20 در 20 سانتی متر و وزن آن حداکثر 2 کیلوگرم و از ماده ای با دوام و غیرفاسد شدنی باشد. شکل های گرافیکی و ترسیم شده باید حداکثر در ابعاد ده در بیست سانتی متر بوده و قابل نصب بر چهار صفحه مقوا در قطع A4 و با جوهر مشکی باشد ؛
6- درخواست کتبی به تاخیر انداختن انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی و تعیین مدت آن ، در صورت تمایل ؛
7- درخواست کتبی مبنی بر عدم ذکر اسم طراح، چنانچه طراح نخواهد اسم وی ذکر شود؛
8- رسید مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورتی که اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است، رسید مربوط به پرداخت هزینه های اضافی ؛
9- مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از آن تاریخ تسلیم شود.
تبصره1- طرح چاپ شده اشکال و تصاویر گرافیکی یا ترسیم شده، موضوع بندهای 3 و 4 فوق، باید حداکثر در ابعاد بیست در بیست سانتی متر باشد و در آن رنگی بودن یا نبودن اشکال و تصاویر تصریح گردد.
تبصره2- در صورت ارائه ماکتی از مدل طرح، مرجع ثبت می تواند ماکت مزبور را ممهور به مهر و تاریخ نموده به متقاضی اعاده نماید.
تبصره3- در فرضی که اظهارنامه حاوی طرح های صنعتی متعدد باشد، تصاویر یا اشکال یا مدل ها به صورت جداگانه ارائه شده و به وسیله شماره از یکدیگر متمایز گردند.

اعلام وصول اظهارنامه
مرجع ثبت، مقدمتاً صحت تنظیم اظهارنامه را از لحاظ شناسایی هویت متقاضی و نمایش گرافیکی طرح صنعتی مورد رسیدگی قرار داده و پس از وارد نمودن اظهارنامه در دفتر ثبت، نسخه دوم آن را همراه با ضمایم که دارای همان مشخصات نسخه اصلی است بعد از امضا و مهر و قید تاریخ (ساعت، روز، ماه و سال) وصول آن با تمام حروف، به عنوان رسید به متقاضی مسترد خواهد کرد.
تبصره- در خصوص اظهارنامه هایی که با پست سفارشی ارسال می شوند ، در صورت ثبت اظهارنامه ها ، نسخه دوم آن ها همراه با ضمایم توسط و به هزینه مرجع ثبت با پست سفارشی، به عنوان رسید به متقاضیان مسترد خواهد شد. در صورت عدم ثبت نیز مراتب به همین ترتیب به اطلاع متقاضیان خواهد رسید.

بررسی اظهارنامه و اخطار رفع نقص

مرجع ثبت ظرف 60 روز از تاریخ وصول، اظهارنامه و ضمایم آن را از لحاظ رعایت جنبه های شکلی و سایر شرایط مقرر در قانون و آیین نامه ثبت اختراعات و غیره و همچنین تطبیق طبقه یا طبقات اعلامی با طبقه بندی بین المللی، مورد بررسی قرار می دهد.
مرجع ثبت چنانچه پس از بررسی، ایرادات و نواقصی را در اظهارنامه و ضمایم آن مشاهده نماید، مراتب را به صورت مکتوب و با قید جزئیات به متقاضی ابلاغ تا ظرف مهلت مقرر در این آیین نامه اقدام به رفع نقص نماید.
چنانچه متقاضی در مهلت مقرر قانونی به هر علتی نتواند نقایص اعلامی را رفع نماید، مرجع ثبت اظهارنامه را رد و مراتب را کتباَ با ذکر علت یا علل رد به متقاضی ثبت ابلاغ خواهد کرد.
تبصره- مهلت رفع نقص برای متقاضیان ایرانی تا 30 روز و برای متقاضیان مقیم خارج از کشور تا 60 روز از تاریخ ابلاغ محاسبه می شود.

درخواست حق تقدم

طبق ماده 74 آیین نامه ثبت اختراعات و غیره در صورتی که متقاضی طبق ماده 9 قانون ثبت اختراعات و غیره، درخواست حق تقدم کرده باشد، هنگام تقاضای ثبت طرح صنعتی در تهران باید درخواست خود را که حاکی از این حق باشد، به مرجع ثبت تسلیم نماید. این درخواست باید مشتمل بر نکات ذیل باشد:

1- تاریخ و شماره اظهارنامه اصلی؛
2- طبقه بندی بین المللی مرتبط با اظهارنامه اصلی؛
3- کشور یا کشورهایی که اظهارنامه اصلی در آن جا تسلیم شده است و چنانچه اظهارنامه منطقه ای یا بین المللی مبنای حق تقدم باشد، ذکر ماخذ آن.
در صورتی که متقاضی مدعی دو یا چند اظهارنامه پیشین باشد، مدت حق تقدم از زمان مقدم ترین آن ها محاسبه می شود.
مدت زمان حق تقدم در ثبت طرح صنعتی، 6 ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه اصلی خواهد بود. در این مورد روز تسلیم جزء مدت محسوب نخواهد شد و اگر آخرین روز مصادف با روز تعطیل باشد، این مدت تا آخرین ساعت اولین روز اداری بعد از روز تعطیل محاسبه خواهد شد.

اصلاح، استرداد و انتقال اظهارنامه

طبق ماده 78 آیین نامه ثبت اختراعات و غیره، متقاضی می تواند تا قبل از ثبت طرح صنعتی، اظهارنامه خود را اصلاح کند، مشروط بر اینکه از حدود اظهارنامه نخست تجاوز ننماید . درخواست اصلاح با پرداخت هزینه مقرر، انجام می پذیرد.
متقاضی یا نماینده قانونی او در هر زمان قبل از ثبت طرح صنعتی می تواند ضمن تسلیم درخواست کتبی به مرجع ثبت، اظهارنامه خود را مسترد دارد.
در صورت استرداد اظهارنامه، هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد.
انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه یا اعطای هر گونه اجازه بهره برداری از آن باید به درخواست کتبی هر ذی نفع به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج گردد. اعمال این تغییر منوط به پرداخت هزینه خواهد بود.

پرداخت هزینه ها و ثبت طرح صنعتی

طبق ماده 85 آیین نامه، هر گاه تقاضای ثبت طرح صنعتی مورد پذیرش مرجع ثبت قرار گیرد، مراتب کتباً به متقاضی اعلام شده و وی باید ظرف 30 روز پس از تاریخ اعلام، جهت پرداخت هزینه های مربوط به ثبت طرح صنعتی و انتشار آگهی موضوع ماده 86، آیین نامه ثبت اختراعات و غیره، اقدام نماید. در صورت عدم پرداخت هزینه ها در مهلت مقرر فوق، اظهارنامه کان لم یکن تلقی می گردد. این مهلت برای متقاضیان مقیم خارج از کشور 60 روز می باشد.

انتشار آگهی و اعطای گواهینامه

مرجع ثبت پس از ثبت طرح صنعتی، مراتب را ظرف 30 روز جهت اطلاع عموم در روزنامه رسمی آگهی می نماید. پس از ثبت طرح صنعتی در تهران و انتشار آگهی مربوط به آن و تحویل نسخه منتشر شده یا منعکس در سایت روزنامه رسمی به مرجع ثبت، گواهینامه ثبت طرح صنعتی با الصاق تصویر یک نمونه کامل از طرح و منگنه و ممهور کردن آن، به مالک طرح یا نماینده قانونی وی تسلیم می شود.

مشاوره رایگان: 88880006-021