• تعریف وانواع شرکت سهامی :
ماده یک لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، شرکت سهامی را چنین تعریف می کند: شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده ومسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست.

- آنچه که در مورد مراحل ثبت شرکت سهامی خاص بهتر است بدانید- 

• انواع شرکت های سهامی :

شرکت سهامی بر دو نوع است: شرکت سهامی عام که درآن قسمتی از سرمایه به وسیله مؤسسین شرکت و قسمتی دیگرازطریق فروش سهام به مردم تأمین می گردد؛ و درشرکت سهامی خاص، تمام سرمایه آن منحصراً به وسیله مؤسسین تأمین می گردد.
درشرکت های نوع اول عبارت شرکت سهامی عام و درشرکت های نوع دوم، عبارت شرکت سهامی خاص حتماً باید قبل یا بعد ازنام شرکت بدون فاصله با آن، درکلیه اوراق،اطلاعیه ها و آگهی های شرکت، به طور روشن و خوانا نوشته شود.
سرمایه شرکت سهامی عام نباید از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت سهامی خاص نباید ازیک میلیون ریال کمتر باشد.
• تعریف شرکت مختلط غیرسهامی :
شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی، بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام، تشکیل می شود.
در شرکت مختلط غیرسهامی، دو نوع شریک وجود دارد : شریک ضامن و شریک با مسئولیت محدود.
* شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود.
* شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او، فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد.
برای تشکیل شرکت مختلط غیرسهامی وجود حداقل یک شریک ضامن و یک شریک با مسئولیت محدود لازم است. شرکت باید برای انجام امور تجارتی تشکیل شود و موضوع آن نمی تواند امورغیر تجارتی مثلاً خرید و فروش آپارتمان باشد. سرمایه به سهام تقسیم نمی شود. دراسم شرکت باید عبارت ( شرکت مختلط) ولااقل اسم یکی ازشرکای ضامن، قید شود.

• جهات افتراق بین شرکت های سهامی و شرکت های مختلط غیرسهامی 

مهمترین وجوه تمایز بین شرکت های سهامی و شرکت های مختلط غیرسهامی را می توان از قرار زیر برشمرد :
۱. ازجهت نام شرکت : در شرکت های سهامی، عبارت ( شرکت سهامی عام) یا ( شرکت سهامی خاص) قبل از نام شرکت یا بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت ذکر می شود.
ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، عبارت ( شرکت مختلط ) بدون وجود قید قانونی تقدم و تأخر ذکرخواهد گردید.به علاوه لااقل اسم یک نفرازشرکای ضامن.
۲. از جهت نوع شرکاء : در شرکت های سهامی، یک نوع شریک وجود دارد که به نام صاحب سهام یا سهامدار نامیده می شود. ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، دو نوع شریک وجود دارد که عبارتند از : یک _ شریک ضامن و دو_ شریک با مسئولیت محدود.
۳. شرکت های سهامی عام به وسیله هیأت مؤسس و با پذیره نویسی سهامداران تشکیل می شود. ولی در شرکت مختلط غیرسهامی، تشکیل شرکت به موجب قرارداد رسمی است که شرکتنامه نامیده می شود.
۴. تنظیم اساسنامه درشرکت های سهامی عام به وسیله هیأت مؤسس و درشرکت های سهامی خاص به وسیله مجمع عمومی الزامی است. ولی درشرکت های مختلط غیرسهامی تنظیم اساسنامه الزامی نیست، بلکه تنظیم شرکت نامه اجباری است.
۵. در شرکت های سهامی مجمع عمومی : مؤسس، عادی و فوق العاده تشکیل می شود. ولی شرکت مختلط غیرسهامی، مجمع عمومی بدان شکل ندارد. و تصمیمات به وسیله شرکاء اتخاذ می شود.
۶. درباره اداره امور شرکت : در شرکت های سهامی، صاحبان سهام در اداره امور شرکت حقوق مساوی دارند. ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، اداره امور شرکت به عهده شریک یا شرکای ضامن است و شریک با مسئولیت محدود در اداره امور شرکت نه حقی دارد و نه تکلیفی.
۷. در مورد مسئولیت شرکاء : درشرکت های سهامی، مسئولیت هریک ازصاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی آنهاست. ولی درشرکت مختلط غیرسهامی شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بردارایی شرکت پیدا شود، ومسئولیت شریک با مسئولیت محدود، فقط تا میزان سرمایه ای است که درشرکت گذارده یا بایستی بگذارد.
۸. ازلحاظ بازرسی و نظارت درامور شرکت : درشرکت های سهامی، نظارت در گردش امور شرکت به عهده بازرس یا بازرسان است. ولی درشرکت مختلط غیرسهامی، نظارت درگردش امورشرکت، حق شرکای با مسئولیت محدود می باشد.
۹. ازحیث حداقل تعداد شرکاء : درشرکت های سهامی خاص حداقل تعدادلازم برای تشکیل شرکت سه نفر است و در شرکت های سهامی عام، حداقل تعداد لازم برای تشکیل شرکت ۵ نفر است. ولی درشرکت مختلط غیرسهامی، حداقل شرکاء از یک شریک ضامن و یک شریک با مسئولیت محدود تشکیل می یابد.
۱۰. درباره نقل وانتقال سهام وسهم الشرکه : درشرکت های سهامی عام، نقل وانتقال سهام نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجامع عمومی صاحبان سهام باشد، و در شرکت های سهامی خاص اساسنامه تعیین تکلیف می کند. ولی در شرکت های مختلط غیرسهامی، هیچ شریک با مسئولیت محدود، نمی تواند بدون رضایت سایر شرکاء شخص ثالثی را با انتقال تمام یا قسمتی از سهم الشرکه خود به او، داخل شرکت کند؛ واگر بدون اجازه سایر شرکاء اقدام به نقل وانتقال سهم الشرکه نماید، حق نظارت و یا حق دخالت درامورشرکت از منتقل الیه سلب می شود. بدیهی است، سلب حق نظارت ناظر به موردی است که تازه وارد شرکت، به صورت شریک با مسئولیت محدود وارد شرکت می شود و سلب حق دخالت، ناظر به موردی است که تازه وارد به شرکت، به صورت شریک ضامن وارد شرکت می شود. زیرا ممکن است شریک ضامن که سهم الشرکه خود را بدون اجازه سایر شرکاء انتقال داده، علاوه بر طرح فنی و دانش تخصصی خود، سهم الشرکه ای هم درشرکت داشته باشد و خواسته باشد آن را به دیگری انتقال دهد.
۱۱. از لحاظ انتخابی و قانونی بودن بازرسان و مدیران شرکت : اعضای هیأت مدیره و بازرسان در شرکت های سهامی انتخابی بوده و بازرسان ممکن است خارج از صاحبان سهام انتخاب شوند. ولی در شرکت مختلط غیرسهامی، مدیران و بازرسان هردو قانونی است؛ یعنی قانوناً اداره امور شرکت به عهده شرکای ضامن است و حق نظارت در گردش امور شرکت به عهده شرکای با مسئولیت محدود می باشد.
۱۲. از جهت تقسیم منافع : در شرکت های سهامی، منافع به نسبت سهام آنها تقسیم می شود. ولی تقسیم منافع در شرکت مختلط غیرسهامی، براساس پیش بینی شرکت نامه، برای شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود، به طور جداگانه معین می شود و سهم شرکای ضامن از منافع، درصورت سکوت اساسنامه یا شرکت نامه، بین آنان به طور مساوی تقسیم می شود. ولی سهم شرکای با مسئولیت محدود بین آنان نسبت به سهم الشرکه آنان تقسیم می گردد.
۱۳. در مورد انحلال : شرکت مختلط غیرسهامی، ممکن است به درخواست یکی از شرکای ضامن یا درصورت فسخ یکی ازشرکای ضامن، منحل شود. ولی درشرکت های سهامی هیچ یک از صاحبان سهام،چنین حقوقی ندارند.