ویژگی شرکت تعاونی این است که متشکل از اشخاص حقیقی و یا حقوقی می باشد که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی شرکاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان و تشویق به پس انداز تشکیل می شود. در این خصوص باید توجه داشت که:

1- برای آنکه شرکتی، تعاونی تلقی شود باید مطابق مقررات قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، تشکیل و به ثبت برسد. ثبت شرکت تعاونی منوط به ارائه مجوز وزارت تعاون است.
2- در شرکت تعاونی، هدف شرکای شرکت از تاسیس آن، مشارکت برای تحصیل کالا و خدمات با قیمتی ارزان تر و حذف واسطه ها بین تولیدکننده و مصرف کننده است؛ به عبارت دیگر، اشخاص از تاسیس شرکت تعاونی، به دنبال کسب نفع و سودآوری برای اعضاء نیستند ؛ بلکه به دنبال همکاری و تعاون در جهت کاهش هزینه ها و جلوگیری از مضرات احتمالی اند.

اقسام شرکت های تعاونی عبارت است از:

1- تعاونی تولید:

شرکت تعاونی که بین عده ای از پیشه وران تشکیل می شود و شرکا، مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء به کار می برند. این تعاونی ها شامل تعاونی هایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دام پروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر این ها فعالیت می کنند. ( م 190 ق. ت . 26 ق. ب. ت )

2- تعاونی مصرف (توزیع):

شرکت تعاونی که به منظور فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از اینکه اجناس مزبور را شرکا ایجاد کرده باشند و یا خریده باشند و همچنین تقسیم نفع و ضرر بین شرکا به نسبت خرید هر یک از آن ها، تشکیل می شود.
این تعاونی ها نیازمندی های مشاغل تولیدی و یا مصرف کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها تامین می کنند. ( م 192 ق. ت . 27 ق. ب. ت )

3- تعاونی سهامی عام:

در واقع نوعی شرکت سهامی عام است که با رعایت قانون تجارت و محدودیت های مذکور در قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 ق. ا تشکیل شده باشد. ( بند 9 ماده 1 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 ق. ا. ) در برابر تعاونی سهامی عام ، به تعاونی تولید و تعاونی مصرف ، تعاونی متعارف گوییم.

4- تعاونی فراگیر ملی :

نوعی تعاونی متعارف یا تعاونی سهامی عام است که برای فقرزدایی از سه دهک پایین درآمدی تشکیل می شود. عضویت سایر افراد در این تعاونی آزاد است ؛ ولی در بدو تشکیل حداقل 70% اعضای آن باید از سه دهک پایین درآمدی باشند. ( بند 10 م 1 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 ق. ا )

شمه ای از ویژگی های شرکت تعاونی 

1- شرکت تعاونی برای رفع نیازمندی های مشترک و بهبود اوضاع و رفع احتیاجات و تامین کالا و خدمات یا بهایی کمتر، تشکیل می شوند، نه برای رفع جلب منفعت. (م 2 ق. ش. ت)

2- به دلیل نقشی که شرکت های تعاونی در اقتصاد حمایتی دارند و قابلیت آن ها در ایجاد سازوکار برای حمایت از اقشار کم درآمد، قوانین مربوط به آن ها به نحوی تنظیم شده که دولت بر روی آن ها نظارت بیشتری داشته باشد. از همین رو، وزارتی نیز به نام وزارت تعاون تشکیل شده تا مجری این نظارت دولتی باشد.

3- به دلیل نقش حمایتی شرکت های تعاونی، آن ها از امتیازات و معافیت هایی نیز نسبت به سایر شرکت ها برخوردارند، من جمله برخی معافیت های دائمی یا مقطعی از پرداخت مالیات و عوارض، واگذاری های اموال دولتی با تسهیلات خاص به آن ها، امکان اخذ وام های بدون بهره یا کم بهره و ...

4- در این شرکت نیز مانند شرکت سهامی، سرمایه شرکت به قطعات مساوی به نام سهم تقسیم می شود.

5- مسئولیت شرکای این شرکت مانند مسئولین شرکای شرکت با مسئولیت محدود و سهامی است؛ یعنی فقط به میزان سهامشان مسئول تادیه دیون شرکت اند، نه بیشتر .

6- برای تاسیس آن حداقل سرمایه ای تعیین نشده است.

7- در این شرکت ها هم مانند شرکت سهامی لازم نیست که موضوع فعالیت شرکت در شمار اعمال تجاری باشد. این شرکت ها، در هر صورت تاجرند؛ چه موضوع فعالیت شرکت، عمل تجاری باشد و چه نباشد.

8- شیوه های اداره آن شباهت زیادی به شرکت سهامی دارد و مقررات قابل توجهی راجع به نحوه اداره و شیوه مدیریت و اخذ تصمیم نسبت بدان وضع شده است. از همین رو این قالب برای تشکیل شرکتی با تعداد قابل توجهی از شرکا مناسب است.

9- در تصمیم گیری برای اداره این شرکت، رای اکثریت ملاک است و منظور از اکثریت نیز، برخلاف شرکت سهامی، اکثریت عددی شرکا است ، نه اکثریت سرمایه .
10- در شرکت تعاونی، هر شریک، صرف نظر از میزان آورده اش، فقط دارای یک رای است.

11- نقل و انتقال سهام در این شرکت، بسیار آسان است و با هیچ مانعی روبرو نیست و نمی توان آن را منوط به موافقت شخص یا نهادی کرد.

ویژگی های شرکت تعاونی سهامی عام

شرکت های تعاونی سهامی عام که به موجب قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 ق. ا پیش بینی شده اند، دارای اوصاف ذیل اند: (مواد 1، 5 و 12 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 ق. ا )

1. نوعی شرکت سهامی عام است که با رعایت قانون تجارت و محدودیت های مذکور در قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 ق. ا تشکیل می شود.
2. کلیه سهام آن، بانام بوده و تملک یا نقل و انتقال آن منوط به ثبت در دفتر سهام شرکت است.
3. سهام داران نهایتاَ می توانند تا سقف سهام مقرر در اساسنامه را به تشخیص هیات مدیره دارا باشند. هر توافقی برخلاف این حکم ، باطل و بلااثر است.
4. شرکت های تعاونی سهامی عام می توانند به عضویت اتاق های تعاون درآیند.
5. بانک های خصوصی و موسسات مالی و اعتباری باید لزوماَ در قالب شرکت سهامی عام یا شرکت تعاونی سهام عام تشکیل شوند.

بیشتر بخوانید:

- روش و مراحل ثبت شرکت تعاونی

- مدارک لازم برای ثبت و اخذ مجوز ثبت تعاونی

در صورت نیاز به هرگونه مشاوره در خصوص ثبت شرکت می توانید با ما تماس حاصل فرمایید. 88880006-021
همواره آماده پاسخگویی به سوالات ثبتی شما عزیزان هستیم.