ممکن است در طول حیات شرکت با مسئولیت محدود، شرکا بخواهند در سرمایه شرکت تغییراتی بدهند. این تغییر ممکن است به منظور افزایش یا کاهش سرمایه باشد که هر یک این دو حالت را مورد بررسی قرار می دهیم.
- اقدامات لازم جهت ثبت شرکت با مسئولیت محدود-
• افزایش سرمایه
همان طور که می دانیم، از جمله مواردی که علی الاصول بایستی در اساسنامه قید شود میزان سرمایه و تغییرات آن است. بنابراین از آن جا که در اثر افزایش یا کاهش سرمایه میزان اولیه آن تغییر می یابد، در نتیجه مقتضی افزایش یا کاهش سرمایه آن است که ماده مربوطه در اساسنامه تغییر پیدا کند، که اتخاذ تصمیم نسبت به کلیه امور شرکت در این نوع شرکت ها کلاَ از وظایف و اختیارات مجمع عمومی واحدی است که عبارت از مجمع عمومی شرکا می باشد و چون در شرکت های با مسئولیت محدود به موجب مادتین 102 و 111 قانون تجارت برای نقل و انتقال سهم الشرکه هر یک از شرکا موافقت عددی و مبلغی شرکای شرکت ضرورت قانونی دارد، یعنی باید اولاَ شرکا موافق، اکثریت عددی داشته باشند، ثانیاَ آن عده از شرکا لااقل باید سه ربع سرمایه شرکت را دارا باشند، ( با اخذ ملاک از ماده 480 قانون تجارت منظور از اکثریت عددی، اکثریت مطلق شرکا یعنی نصف به علاوه یک شرکا به نظر می رسد ) و از آن جا که در صورت موافقت اکثریت عددی و مبلغی فوق الذکر شرکا، اشخاص خارج ازشرکت می توانند سهم الشرکه مربوط به افزایش سرمایه را تقبل کنند، ( زیرا تقبل مزبور به منزله نقل و انتقال سهم الشرکه قابل تلقی است ) .
بنابراین اکثریت لازم برای افزایش سرمایه عبارت خواهد بود از اولاَ : اکثریت عددی شرکا ثانیاَ : موافقت شرکای حاضر که لااقل سه ریع سرمایه شرکت را دارند.
افزایش سرمایه باید در مرجع ثبت شرکت ها در دفتر ثبت و آگهی شود و در آن قید گردد که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شده است و همچنین در شرکتنامه صراحتاَ قید شده است که سهم الشرکه های غیرنقدی، هر کدام به چه میزان تقویم شده است.
لازم به ذکر است، مطابق ماده 112 قانون تجارت، هیچ شریکی را نمی توان مجبور به ازدیاد سهم الشرکه خود نمود و این کاملاَ منطقی و در تایید اصل پذیرش اراده سرمایه گذار در افزایش سرمایه می باشد.
استدلالی که در مورد افزایش سرمایه برای دعوت مجمع عمومی شرکا و اکثریت عددی و مبلغی در مجمع مذکور – یعنی موافقت اکثریت عددی شرکا که دارنده لااقل سه ربع سرمایه شرکت می باشند- ضروری خواهد بود، در مورد کاهش سرمایه نیز مصداق دارد. تقلیل سرمایه ممکن است به صورت :
- کاهش بهای اسمی سهم الشرکه ،
- کاهش تعداد سهم الشرکه ها ،
- با پرداخت سهم الشرکه برخی از شرکا و خارج کردن آن ها از شرکت ،
انجام پذیرد.
اگر کاهش سرمایه شرکت با پرداخت سهم الشرکه برخی از شرکا و خارج کردن آن ها از شرکت انجام پذیرد، در این صورت شرکا خارج شده نسبت به تعهدات شرکت، قبل از ثبت و آگهی تقلیل سرمایه ، نسبت به آنچه که دریافت داشته اند مسئولیت خواهند داشت و در صورتی که دارایی شرکت برای پرداخت تعهدات مزبور کافی نباشد، شرکا موظفند کسری را تا میزان آنچه مسترد داشته اند به طلبکاران شرکت پرداخت نمایند.
چون مسئولیت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود نسبت به تعهدات و قروض شرکت به میزان سرمایه ای است که شرکا به شرکت آورده اند، در نتیجه اگر سرمایه شرکت تکافوی تعهدات و قروض شرکت را ننماید، طلبکاران شرکت نسبت به کمبود متضرر خواهند شد. لذا اگر کاهش سرمایه شرکت به قصد اضرار طلبکاران باشد، شرکا و مدیران و هیئت نظار مسئول بوده و از نظر کیفری نیز به منزله کلاهبردار تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
سوال : آیا انتقال کلیه سهام شرکت با مسئولیت محدود به تراضی تمام شرکای آن شرکت به اشخاص حقیقی و به منظور تشکیل شرکت جدید بدون این که خریداران به جای فروشندگان سهم الشرکه وارد شرکت مذکور شوند امکان پذیر است ؟
بررسی مسئله روشن شدن این موضوع را می طلبد که معلوم شود آیا همه شرکای شرکت با مسئولیت محدود می توانند برای خروج از شرکت مذکور بالاتفاق و به تراضی هم سهم الشرکه خود را به اشخاص حقیقی برای تشکیل شرکت جدید بفروشند بدون آن که خریداران بخواهند به عنوان دارنده سهم الشرکه وارد شرکت با مسئولیت محدود موجود بشوند ! به نظر پاسخ منفی است زیرا اگر همه شرکاء شرکت با مسئولیت محدود بخواهند برای خروج از آن شرکت تراضی کنند که سهم الشرکه خود را به اشخاص حقیقی منتقل کنند بدون این که خریداران سهم الشرکه وارد شرکت با مسئولیت محدود موجود شوند، در این صورت :
اولاَ- شرکت با مسئولیت بدون سرمایه باقی می ماند که به منزله عدم تادیه سرمایه نقدی و عدم تقویم و تسلیم سهم الشرکه های غیرنقدی است. لذا با توجه به مادتین 96 و 97 قانون تجارت چنان شرکت با مسئولیت محدود دیگر وجود ندارد و به مستفاد از روح بندهای ب و ج ماده 114 قانون تجارت و عدم نظارت بند الف این ماده به بند 4 ماده 93 قانون مذکور مورد از مصادیق تصمیم مجمع عمومی شرکاء به انحلال شرکت با مسئولیت محدود مذکور محسوب و شرکت منحل شده تلقی می شود.
ثانیاَ- آنچه به عنوان سهم الشرکه از سوی اشخاص حقیقی از شرکای شرکت با مسئولیت محدود خریده شده باشد نمی تواند عنوان ( سهم الشرکه ) را داشته باشد زیرا با خروج سرمایه از آن شرکت دیگر شرکتی موجود نیست تا خریدار سهم الشرکه از شرکای شرکت با مسئولیت قبلی، به عنوان شرکای آن شرکت به شمار آیند و خریداران عنوان شرکای آن شرکت با مسئولیت محدود را نخواهند داشت بلکه اقدام خریداران از اشخاص حقیقی از مصادیق تقلب نسبت به قانون است تا به بهانه تشکیل شرکت جدید با خرید سهم الشرکه تمامی شرکای شرکت با مسئولیت محدود قبلی در مقام سودجویی از به عهده گرفتن و قبول تعهدات و قروض شرکای شرکت با مسئولیت محدود مورد بحث شانه خالی کنند که این برخلاف مقررات قوانین تجارت و ثبت شرکت ها و قوانین و مقررات مرتبط به موضوع می باشد.