درابتدا، به توضیح مختضری راجع به شرکت تعاونی می پردازیم، سپس موضوع اصلی بحث را مورد بررسی قرار می دهیم.
• شرکت تعاونی :

یک شرکت تعاونی یک انجمن ثبت شده مستقل و وظیفه مند متشکل از افراد است با یک پیوستگی معمول از علایق، که به طور داوطلبانه با یکدیگر برای رسیدن به نیازهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود و استفاده از مشارکت مساوی از سرمایه مورد نیاز مشتری شدن محصولات و خدماتشان و پذیرش سهم منصفانه ای از ریسک و منافعی که بر اساس اصول پذیرفته شده بین المللی متقبل شده اند، متحد شده اند.

این مقالات را نیز بخوانید:

- ثبت شرکت ها به چه صورت انجام می شود؟

- نکاتی در مورد ثبت شرکت صادرات و واردات
مجامع عمومی بالاترین مرجع اتخاذ تصمیم و نظارت درامور شرکت های تعاونی می باشند و به سه صورت تشکیل می گردد : مجمع عمومی مؤسس، مجمع عمومی عادی، مجمع عمومی فوق العاده.
* مجمع عمومی، محل ابراز اراده جمعی اعضاست و تصمیمات مجمع برای همه اعضاء اعم از حاضرین در مجمع و غائبین، لازم الاتباع است، حتی برای اعضایی که حاضر بوده اند ولی نسبت به موضوعی، رأی منفی داشته اند. لازم به تذکر است که مجمع عمومی مؤسس نیز ازجمله مجامع عمومی شرکت های تعاونی است؛ لیکن مجمع عمومی مذکور که اقدام به تأسیس شرکت تعاونی می نماید پس از تهیه و پیشنهاد اساسنامه برطبق مقررات و دعوت به عضویت افراد واجد شرایط و بالاخره تشکیل اولین جلسه رسمی مجمع عمومی عادی ( در صورت موافقت وزارت تعاون یا اداره کل تعاون) و تعیین هیأت مدیره، منحل گردیده و وظایف هیأت مؤسس خاتمه می یابد.
کسانی که حق درخواست مجامع عمومی را دارند به شرح زیر می باشند :
۱_ به تصمیم اکثریت اعضای هیأت مدیره؛
۲_ به درخواست بازرس یا بازرسین شرکت؛
۳_ به درخواست حداقل یک پنجم اعضای شرکت برای مجمع عمومی عادی و درخواست یک سوم آنها برای مجمع عمومی فوق العاده؛
۴_ وزارت تعاون.
درمورد دعوت مجمع عمومی ، برای شرکت هایی که بیش از ۱۰۰ نفر عضو دارند، نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار، الزامی است. فاصله زمانی بین دو نوبت دعوت، حداقل ۱۵ روز و حداکثر ۲۰ روز خواهد بود. اگر انتخابات در دستور جلسه باشد، حداقل ۳۰ روز و حداکثر ۳۵ روز است.
ملاک تشخیص حضور افراد، امضای ورقه حضوراست که در ابتدای جلسه مجمع، تنظیم می شود. جلسه مجمع را می توان تنفس داد، و بعد از تنفس، مذاکرات با همان دستور قبلی ادامه می یابد. این تنفس نباید بیش از یک هفته فاصله داشته باشد.
مجامع عمومی شرکت های فرا استانی یا شرکت هایی که تعداد اعضای آنها از " پانصد نفر" بیشتر بوده و در مناطق مختلف کشور، پراکنده می باشند، می تواند به صورت دو مرحله ای برگزار شود. دراین قبیل شرکت ها، حوزه عملیات شرکت تعاونی به حوزه های فرعی تقسیم می گردد و در حوزه فرعی، یک گروه تعاونی، مرکب از اعضای شرکت آن حوزه، به وجود می آید. هر گروه تعاونی، به نسبت تعداد اعضای خود، نمایندگانی انتخاب و برای شرکت در جلسه مجمع عمومی اعزام می دارد و مجمع با حضور آنان برگزار می شود. مجامع عمومی به چند دسته تقسیم می شوند که به ترتیب بیان می کنیم :
الف) مجمع عمومی مؤسس :
۱_ خصوصیات مجمع عمومی مؤسس
مجمع عمومی مؤسس قبل از تشکیل قطعی شرکت فراهم می آید و وظیفه آن تصویب و تقویم مزایا و سهام غیرنقدی و رسیدگی به صحت اظهارات مؤسسین و انتخاب مدیران و بازرسان شرکت است. مجمع عمومی مؤسس شامل افراد واجد شرایط عضویت در شرکت تعاونی مربوط است که اقدام به تأسیس تعاونی می نمایند.
حداقل تعداد اعضای مجمع عمومی مؤسس، هفت نفر است که سه نفر به عنوان هیأت مؤسس و یک نفر به عنوان نماینده در اداره کل تعاون می باشند.
دراولین جلسه رسمی مجمع عمومی عادی که با شرکت متقاضیان همراه با رسید لازم التأدیه سهام مقرر تشکیل می شود، اساسنامه پیشنهادی پس از بحث و بررسی، با موافقت حداقل دو سوم اعضاء تصویب شده و اعضایی که با مصوبه آن مجمع در مورد اساسنامه موافقت نداشته باشند می توانند در همان جلسه، تقاضای عضویت خود را پس بگیرند. حداقل و حداکثر تعداد عضو در تعاونی ها به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به موجب آیین نامه مصوبه وزارت تعاون تعیین می گرد. ولی درهر حال، تعداد اعضاء از ۷ نفر کمتر نخواهد بود.
۲_ وظایف هیأت مؤسس :
_ تهیه طرح پیشنهادی؛
_ تهیه اساسنامه و پیشنهاد آن به اولین مجمع عمومی عادی جهت تصویب؛
_ دعوت به عضویت از افراد واجد شرایط ( فراخوان عضویت)؛
_ تشکیل اوّلین مجمع عمومی عادی؛
_ معرفی نماینده تام الاختیار به وزارت تعاون( اداره کل تعاون).
۳_ اقدامات هیأت مؤسس پس از اخذ موافقت نامه تشکیل :
_ ارزیابی آورده های غیرنقدی داوطلبان عضویت، که متناسب و مورد نیاز شرکت تعاونی درشرف تأسیس باشد، ارزیابی به وسیله کارشناس رسمی دادگستری انجام می شود؛
_ انتشار دعوت نامه اولین مجمع عمومی عادی؛
_ ثبت نام نامزدهای عضویت در هیأت مدیره و سمت بازرسی و بررسی و احراز شرایط کسانی که ظرف مهلت مقرر، مدارک لازم را تحویل داده اند. هیأت مؤسس، پس از دریافت موافقت نامه تشکیل، از داوطلبان عضویت که خواهان نامزدی عضویت دراولین هیأت مدیره تعاونی درشرف تأسیس یا سمت بازرسی آن می باشد، دعوت می کند که در صورت دارا بودن شرایط مقرر، داوطلبی خود را به هیأت مؤسس اعلام کنند.
_ ارسال یک از نسخه از دعوتنامه، به منظور درخواست از اداره کل/ اداره تعاون، جهت معرفی ناظر، برای حضور در جلسه اولین مجمع عمومی عادی.
۴_ مهلت تشکیل شرکت :
هیأت مؤسس برای انجام اقدامات ذکر شده حداکثر مدت دو ماه از تاریخ صدور موافقت نامه وزارت تعاون، فرصت دارد، درغیر این صورت تشکیل شرکت موکول به گرفتن موافقت نامه مجدد خواهد بود.هیأت مؤسس می تواند درخواست تمدید مهلت کند. هرگاه وزارت تعاون، تأخیر در تشکیل شرکت را موجه تشخیص دهد، نسبت به تمدید مهلت اقدام می نماید.
۵_ رسیدگی به مدارک داوطلبان عضویت در اولین هیأت مدیره و سمت بازرسی :
هیأت مؤسس، مدارک را بررسی و واجدین شرایط را اعلام می دارد، اگر کسی اعتراض داشت، ظرف مدت ۵ روز اعتراض کتبی خود را به وزارت تعاون اعلام می دارد. رسیدگی به اعتراضات برعهده کمیسیون مربوط می باشد.
۶_ خاتمه وظایف هیأت مؤسس :
پس از تشکیل اولین مجمع عمومی عادی و پس از اینکه مجمع، اساسنامه شرکت را تصویب کرد و اولین هیأت مدیره و اولین بازرس یا بازرسان را انتخاب نمود و تصمیم گیری درباره سایرامور مندرج در دستورجلسه را انجام داد، وظایف هیأت مؤسس خاتمه می یابد.
ب) مجمع عمومی عادی:
مجمع عمومی عادی، مجمعی است که به دعوت هیأت مدیره شرکت و حداقل سالانه و درموقعی که اساسنامه شرکت، معین کرده تشکیل می شود. وظیفه آن رأی دادن به حساب سالانه مدیران شرکت و تصویب ترازنامه شرکت و تقسیم منافع و تصویب یا رد پیشنهاداتی است که درامورمهم خارج از صلاحیت هیأت مدیره ( مانند بدهی عمده) از طرف هیأت مدیره داده می شود مجمع عمومی عادی، حداقل سالی یک بار ظرف ۴ ماه پس ازسال مالی، جهت انجام وظایف قانونی خود با دعوت هیأت مدیره تشکیل می گردد. مجمع عمومی عادی، دو نوع جلسه دارد، جلسه سالیانه ( مجمع عمومی عادی) و جلساتی که طی سال ( مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده) ضرورتاً هیأت مدیره یا بازرسین تشخیص می دهند. در دو نوبت آگهی دعوت به تشکیل صادر می شود : نوبت اول با حضور " نصف بعلاوه یک " اعضاء، رسمیت پیدا می کند.
اگرنوبت اول به حد نصاب نرسید در نوبت دوم با هر تعداد از اعضاء که اصالتاً یا وکالتاً حاضر باشند، جلسه مجمع رسمیت پیدا می کند. تصمیمات در مجمع با اکثریت مطلق یعنی بیش از نصف آراء حاضر درآن، اتخاذ می شود، مگر درانتخاب اعضای هیأت مدیره و بازرسان که با اکثریت نسبی حاضرین خواهد بود.
• وظایف و اختیارات مجمع عمومی عادی به شرح زیر می باشد :
_ انتخاب اعضای اصلی و علی البدل هیأت مدیره و بازرس یا بازرسان برای مدت ۲ سال ( مواد ۳۳ و ۳۴ و۳۷ قانون تعاون)؛
_ رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر گزارش های مالی هیأت مدیره، پس از قرائت گزارش بازرس یا بازرسین؛
_ تعیین خط مشی و برنامه شرکت تعاونی و تصویب بودجه جاری و سرمایه گذاری و اعتبارات و وام های درخواستی و سایرعملیات مالی به پیشنهاد هیأت مدیره؛
_ اتخاذ تصمیم نسبت به افزایش و کاهش سرمایه در حدود مقررات؛
_ اخذ تصمیم نسبت به ذخایر و پرداخت سود و مازاد درآمد و تقسیم آن طبق اساسنامه؛
_ تصویب مقررات و دستورالعمل های داخلی شرکت؛
_ تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای درج آگهی های شرکت؛
_ انجام سایر وظایفی که قوانین و مقررات برعهده مجمع عمومی عادی قرار می دهند.
ج) مجمع عمومی فوق العاده :
مجمعی است که برای تغییر دادن یکی از مقررات اساسنامه تشکیل می شود ( جز تغییر تابعیت و افزودن تعهدات صاحبان سهام ). مجمع عمومی فوق العاده بنا به تقاضای کتبی حداقل یک سوم اعضای تعاونی و یا اکثریت مطلق اعضاء هیأت مدیره و یا بازرس و یا بازرسان، با حضور حداقل دو سوم اعضای کل مجمع تشکیل می شود. در تعاونی های دارای بیش از پانصد نفر عضو در صورتی که بار اول، مجمع با دو سوم اعضاء تشکیل نشود، بار دوم با نصف به علاوه یک رسمیت خواهد داشت.
در صورت عدم تشکیل مجمع عمومی فوق العاده توسط هیأت مدیره، ظرف مدت حداکثر یک ماه وزارت تعاون اقدام به این کار می نماید. وظایف مجمع عمومی فوق العاده تغییر در مواد اساسنامه ( درحدود قانون)، تصمیم گیری نسبت به عزل یا قبول استعفای هیأت مدیره وانحلال یا ادغام تعاونی خواهد بود‌. مجمع عمومی فوق العاده به منظور رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره اموری که می توان آنها را نسبت به امور جاری شرکت تعاونی، فوق العاده محسوب دانست، تشکیل می شود. این امور عبارتند از :
۱_ تصمیم گیری نسبت به عزل هیأت مدیره؛
۲_ تصمیم گیری نسبت به قبول استعفای هیأت مدیره؛
۳_ تصمیم گیری نسبت به ادغام شرکت تعاونی با شرکت تعاونی دیگر؛
۴_ تصمیم گیری نسبت به انحلال شرکت؛
۵_ تغییر موادی از اساسنامه شرکت در حدود قانون بخش تعاون با تأیید وزارت تعاون؛
برای تشکیل مجمع عمومی فوق العاده سه نوبت دعوت به عمل می آید. نوبت اول با حداقل دو سوم اعضاء، رسمیت می یابد. نوبت دوم با نصف به علاوه یک نفر ازاعضاء و نوبت سوم با هر تعداد اعضایی که حاضر باشند. تصمیمات دراین مجامع با سه چهارم آراء حاضرین، اتخاذ می شود.